ляме́ш

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ляме́ш лемяшы́
Р. лемяша́ лемяшо́ў
Д. лемяшу́ лемяша́м
В. ляме́ш лемяшы́
Т. лемяшо́м лемяша́мі
М. лемяшы́ лемяша́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ляме́ш, лемяша́, мн. лемяшы́, лемяшо́ў, м.

Частка плуга, якая падразае пласт зямлі знізу і адвальвае яго.

|| прым. ляме́шны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ляме́ш (род. лемяша́) м., с.-х. ле́ме́х, сошни́к

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ляме́ш, лемяша, м.

Частка плуга, якая падразае пласт зямлі знізу. Лямеш глыбока нырнуў у зямлю, выварочваючы яе набок. Гартны. Баразна вылузвалася з-пад лемяша, бегла за плугам, цьмяна пабліскваючы на сонцы. Капыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ляме́ш 1 ’лямеш у плузе’ (брасл., ганц., Сл. ПЗБ; рагач., КЭС). Да ле́меш (гл.).

Ляме́ш 2, лымі́ш ’сыраваты, ацеслівы хлеб’, ’від печыва’ (глус., Мат. Янк.; Вешт.; брасл., драг., Сл. ПЗБ). Да ляме́ха, ляме́шка ’няўдала згатаваная страва’ (гл.). Аб мене граматычнага роду гл. Ільінскі (AfslPh, 29, 162).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

навары́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ва́рыцца; зак.

Падоўжыцца шляхам наваркі, наварвання (пра металічныя рэчы).

Лямеш добра наварыўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вібрацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да вібрацыі; заснаваны на вібрацыі. Вібрацыйны лямеш. Вібрацыйная заліўка падшыпнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утраве́ць, ‑ее; зак.

Разм. Пакрыцца, зарасці травой. Зямля ўтравела — Не бярэ лямеш, Па ёй вясну і восень Ліўні месяцца. Барадулін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ступі́цца, ступіцца; зак.

Стаць тупым, затупіцца. Расказвай жа, як жывеш. Выкладзі праўду крутую... Ці не ступіўся лямеш, Што цаліну пластуе? Макаль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́ме́х с.-х. ляме́ш, род. лемяша́ м.; (сошник) наро́г, -га м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)