лю́басць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
лю́басць |
| Р. |
лю́басці |
| Д. |
лю́басці |
| В. |
лю́басць |
| Т. |
лю́басцю |
| М. |
лю́басці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
лю́басць, -і, ж.
1. Пачуццё глыбокай прыхільнасці да каго-, чаго-н., адданасці каму-, чаму-н.; замілаванне кім-, чым-н.
Л. да роднага краю.
2. у знач. вык. Любата.
Хлопец — адна л.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лю́басць ж. любо́вь; привя́занность;
л. да сы́на — любо́вь (привя́занность) к сы́ну;
л. да сваёй спра́вы — любо́вь к своему́ де́лу;
2. см. любата́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лю́басць, ‑і, ж.
1. Пачуццё глыбокай прыхільнасці да каго‑, чаго‑н., адданасці каму‑, чаму‑н.; любоў. Праз усё жыццё пранёс Якуб Колас вялікую любасць да роднага слова. «Полымя». // Пачуццё пяшчоты, любавання; замілаванне. Не спускаючы з рук Маечку, Мікола сеў за стол, з любасцю пагладзіў яе па галоўцы. Краўчанка.
2. у знач. вык. Любата. Не дзеўчына — любасць адна. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Любасць, любосць, любось ’пачуццё глыбокай прыхільнасці, пяшчоты да каго- або чаго-небудзь’, ’любата’, ’прыязнасць’, ’каханне’, ’ласкавасць’, ’уцеха, пашана’, ’міла, вельмі прыемна’ (ТСБМ, Гарэц., Нас., Яруш., Растарг., Мікуц.; віл., пух., Сл. ПЗБ; КЭС, лаг.), любосці ’заляцанні’ (карэліц., Сцяшк., Сл.). Укр. любість; ст.-рус. любость (XVI ст.) < ст.-бел.; польск. lubość, н.- і в.-луж. lubosć, чэш. libost, ст.-чэш. ľubost, ľúbost, славац. ľúbosť. Прасл. паўн. lʼubostь, якое з lʼubъ (Слаўскі, 4, 361–362). Да лю́бы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ко́пысць ’лапатачка для размешвання кашы’ (Крачк.). Параўн. копустка (гл.). Да *копасць утварэнне з суфіксацыяй на ‑osłb і націскам на першым складзе: капаць Жопасць, як любіць > любасць,⇉хварэць > хворасць⇉(Сцяцко, Афікс. наз., 89).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пяшчо́тнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць пяшчотнага. Пяшчотнасць свайго бацькоўскага пачуцця дзед выказваў, як заўсёды, па-свойму. Брыль.
2. Ласкавасць, пяшчота. Матулі роднай вобраз мілы, Пяшчотнасць, любасць да мяне, Яе аб дзецях клопат шчыры Усплываюць часта ў светлым сне. Журба. Дзедам старога называла ўся брыгада, і ў гэтай назве была нейкая пяшчотнасць. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
замілаванне, закаханасць, любоў, любасць, захапленне
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
любо́вь ж.
1. (привязанность) любо́ў, род. любві́ ж., лю́басць, -ці ж.;
любо́вь к оте́честву любо́ў (лю́басць) да ба́цькаўшчыны;
любо́вь к лю́дям любо́ў (лю́басць) да людзе́й;
бра́тская любо́вь бра́цкая (бра́тняя) любо́ў;
матери́нская любо́вь ма́тчына любо́ў;
2. (чувственное влечение) каха́нне, -ння ср., любо́ў, род. любві́ ж.;
объясня́ться в любви́ прызнава́цца ў каха́нні;
жени́ться по любви́ жані́цца па любві́;
3. (склонность, расположение, влечение) лю́басць, -ці ж., замілава́нне, -ння ср.;
с любо́вью з лю́басцю, з замілава́ннем;
пита́ть любо́вь к кому́, чему́ любі́ць каго́, што;
◊
из любви́ к иску́сству шутл. з лю́басці да спра́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
каханне, закаханасць, любоў, любасць, мілаванне; любошчы (разм., мн.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)