ле́вы

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ле́вы ле́вая ле́вае ле́выя
Р. ле́вага ле́вай
ле́вае
ле́вага ле́вых
Д. ле́ваму ле́вай ле́ваму ле́вым
В. ле́вы (неадуш.)
ле́вага (адуш.)
ле́вую ле́вае ле́выя (неадуш.)
ле́вых (адуш.)
Т. ле́вым ле́вай
ле́ваю
ле́вым ле́вымі
М. ле́вым ле́вай ле́вым ле́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ле́вы ле́вая ле́вае ле́выя
Р. ле́вага ле́вай
ле́вае
ле́вага ле́вых
Д. ле́ваму ле́вай ле́ваму ле́вым
В. ле́вы (неадуш.)
ле́вага (адуш.)
ле́вую ле́вае ле́выя (неадуш.)
ле́вых (адуш.)
Т. ле́вым ле́вай
ле́ваю
ле́вым ле́вымі
М. ле́вым ле́вай ле́вым ле́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

і́нахадзь, -і, ж.

Спосаб конскага бегу, пры якім конь адначасова выкідвае наперад і апускае то абедзве правыя, то абедзве левыя нагі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уме́рана-ле́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. уме́рана-ле́вы уме́рана-ле́вая уме́рана-ле́вае уме́рана-ле́выя
Р. уме́рана-ле́вага уме́рана-ле́вай
уме́рана-ле́вае
уме́рана-ле́вага уме́рана-ле́вых
Д. уме́рана-ле́ваму уме́рана-ле́вай уме́рана-ле́ваму уме́рана-ле́вым
В. уме́рана-ле́вы (неадуш.)
уме́рана-ле́вага (адуш.)
уме́рана-ле́вую уме́рана-ле́вае уме́рана-ле́выя (неадуш.)
уме́рана-ле́вых (адуш.)
Т. уме́рана-ле́вым уме́рана-ле́вай
уме́рана-ле́ваю
уме́рана-ле́вым уме́рана-ле́вымі
М. уме́рана-ле́вым уме́рана-ле́вай уме́рана-ле́вым уме́рана-ле́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́вая

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
ж. -
Н. ле́вая ле́выя
Р. ле́вай ле́вых
Д. ле́вай ле́вым
В. ле́вую ле́вых
Т. ле́вай
ле́ваю
ле́вымі
М. ле́вай ле́вых

Крыніцы: krapivabr2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́вы

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
м. -
Н. ле́вы ле́выя
Р. ле́вага ле́вых
Д. ле́ваму ле́вым
В. ле́вага ле́вых
Т. ле́вым ле́вымі
М. ле́вым ле́вых

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́вы, -ая, -ае.

1. Размешчаны з боку левай рукі, па левы бок.

Л. бераг.

2. Палітычна радыкальны ці больш радыкальны, чым іншыя.

Газеты левага кірунку.

3. Пабочны або незаконны ці атрыманы нелегальным шляхам (пра заробак, тавар і інш.).

Л. рэйс.

Левыя грошы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

шка́нцы, ‑аў; адз. няма.

Спец. Сярэдняя частка верхняй палубы ваеннага карабля (ад грот-мачты да юта), дзе адбываюцца ўсе афіцыйныя цырымоніі (агляды, парады, сустрэчы і пад.). Каманда выстраена на шканцах. Правыя шканцы. Левыя шканцы.

[Гал. schans.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

і́нахадзь, ‑і, ж.

Адзін са спосабаў конскага бегу, пры якім конь адначасова выкідвае і апускае то абедзве правыя нагі, то абедзве левыя. Коні шпаркай інахаддзю прамчаліся па матава-зялёным лузе, пакінуўшы на роснай траве дзве цёмныя дарожкі, пераплылі з ходу рэчку. Хомчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Размешчаны з таго боку цела, дзе знаходзіцца сэрца; проціл. правы. Левая нага. Левае вуха. □ Пані Мар’я левай рукой трымала перад сабой разгорнутую кнігу, а ў правай — ручку. Брыль. // Размешчаны з боку той рукі, якая бліжэй да сэрца. Левы бок тулава. □ Па правай руцэ цягнуўся ельнік уперамешку з маладымі хвоямі, а з левага боку пачынаўся бярэзнік. Колас. // Размешчаны з боку левай рукі, па левы бок, калі стаць тварам у напрамку руху, цячэння і пад. Вада ў рацэ разлілася шырока, залівала ўвесь нізкі левы бераг. Чорны.

2. Палітычна радыкальны ці больш радыкальны, чым іншыя (ад левага боку парламенцкай залы, дзе па традыцыі размяшчаюцца члены радыкальных і рэвалюцыйных партый). Левая фракцыя парламента. Газеты левага напрамку. / у знач. наз. ле́выя, ‑ых. Пра людзей.

3. Які прыкрывае рэвалюцыйнай фразай дробнабуржуазную сутнасць; апартуністычны. Левы ўхіл. Левы эсэр. / у знач. наз. ле́выя, ‑ых. Пра людзей.

•••

Устаць з левай нагі гл. устаць.

Як левая нага хоча гл. нага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)