параты́ф, -у, м.
Інфекцыйная кішэчная хвароба, роднасная з брушным тыфам.
|| прым. паратыфо́зны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кішэ́чны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
кішэ́чны |
кішэ́чная |
кішэ́чнае |
кішэ́чныя |
| Р. |
кішэ́чнага |
кішэ́чнай
кішэ́чнае |
кішэ́чнага |
кішэ́чных |
| Д. |
кішэ́чнаму |
кішэ́чнай |
кішэ́чнаму |
кішэ́чным |
| В. |
кішэ́чны (неадуш.) |
кішэ́чную |
кішэ́чнае |
кішэ́чныя (неадуш.) |
| Т. |
кішэ́чным |
кішэ́чнай
кішэ́чнаю |
кішэ́чным |
кішэ́чнымі |
| М. |
кішэ́чным |
кішэ́чнай |
кішэ́чным |
кішэ́чных |
Крыніцы:
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кі́шачны і кішэ́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кішак, кішэчніка. Кішачныя захворванні. Кішэчная палачка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хале́ра, -ы, ж.
1. Востразаразная кішэчная хвароба, якая суправаджаецца рвотай, паносам, агульным парушэннем дзейнасці арганізма.
2. Ужыв. як лаянкавае слова (разм., груб.).
Х. яго ведае.
|| прым. хале́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Халерная эпідэмія.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хале́ра, ‑ы, ж.
1. Вострая інфекцыйная кішэчная хвароба, якая суправаджаецца рвотай, паносам. // Эпідэмія гэтай хваробы. У вёску ўвалілася халера.
2. Разм. груб. Ужываецца як лаянкавае слова. [Рыгор:] Шпіёна ловім. Мы стаім на сваім месцы, а ён не ідзе, халера. Чорны. [Клаўдзя:] — Прызнаюся, таіла тады думачку ў сабе, што Павел ужо мой будзе, а ён... да цябе [Дуняхі], халеры, прысох. Ракітны.
•••
Адна халера — тое самае, усё роўна.
Да халеры — вельмі многа.
Халера яго (цябе, яе, вас, іх) ведае — тое, што і бог яго (цябе, яе, вас, іх) ведае (гл. бог).
[Лац. choléra.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́лачка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Памянш.-ласк. да палка. // Прадмет у выглядзе ўказкі, якім карыстаецца дырыжор, кіруючы аркестрам. Капельмайстар стаіць перад аркестрам, гатовы ўзмахнуць палачкай. Крапіва.
2. Разм. Перпендыкулярная рыска на пісьме. Колькі думак было некалі ў маленстве пра школу, пра таго чароўнага настаўніка, які будзе паказваць, як пісаць палачкі. Кулакоўскі. Тры палачкі ўдоўж і тры ўпапярок. Янка Гарбач так заўсёды падпісваецца. Бядуля.
3. У медыцыне — бактэрыя, падобная па форме на прадаўгаватую рыску; бацыла. Кішэчная палачка. Туберкулёзная палачка.
4. звычайна мн. (па́лачкі, ‑чак). Светлачуллівыя клеткі сятчаткі вока пазваночных жывёл і чалавека, падобныя па форме на прадаўгаватую рыску.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)