Verbum

анлайнавы слоўнік

кіслата́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

	адз.	мн.
Н.	кіслата́	кісло́ты
Р.	кіслаты́	кісло́т
Д.	кіслаце́	кісло́там
В.	кіслату́	кісло́ты
Т.	кіслато́й кіслато́ю	кісло́тамі
М.	кіслаце́	кісло́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

бара́ты, ‑аў.

Група мінералаў, якія з’яўляюцца солямі борных кіслот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нітрабензо́л, ‑у, м.

Спец. Алеістая ядавітая вадкасць з пахам горкага міндаля, якая атрымліваецца шляхам уздзеяння азотнай і сернай кіслот на бензол.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ла́кмус, -у, м. (спец.).

Фарбавальнае рэчыва, якое змяняе колер насычанай ім паперы пад дзеяннем кіслот на чырвоны, а пад дзеяннем шчолачаў — на сіні колер.

|| прым. ла́кмусавы, -ая, -ае.

○

Лакмусавая папера — папера, пакрытая лакмусам.

◊

Лакмусавая паперка — сродак выяўлення, праверкі адносін паміж кім-н. і інш.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ла́кмус, ‑у, м.

Спец.

1. Фарба, якая пад дзеяннем кіслот набывае чырвоны, а пад дзеяннем шчолачаў сіні колер.

2. Тое, што і лакмусавая папера (гл. папера).

[Гал. lakmoes.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ца́рскі, -ая, -ае.

1. гл. цар.

2. Які адносіцца да манархіі на чале з царом.

Царская Расія.

Ц. рэжым.

3. перан. Вельмі багаты, раскошны.

Ц. абед.

○ Царская гарэлка — сумесь салянай і азотнай кіслот, якая растварае золата, плаціну і іншыя металы.

Царскія дзверы — пярэднія дзверы ў царкоўным іканастасе, што вядуць у алтар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ядро́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ядра, з’яўляецца ядром (у 1, 2 знач.). Ядровая частка плода.

•••

Ядровае мыла (спец.) — вышэйшы сорт гаспадарчага мыла з вялікай колькасцю тлушчавых кіслот.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нейтраліза́цыя, ‑і, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. нейтралізаваць (у 1 знач.). Нейтралізацыя тэрыторыі.

2. Хімічная рэакцыя ўзаемадзеяння кіслот з асновамі, у выніку якой утвараюцца солі і раствор набывае нейтральны характар.

[Фр. neutralisation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ядаві́тасць ж., прям., перен. ядови́тость;

я. раслі́н — ядови́тость расте́ний;

я. кісло́т — ядови́тость кисло́т;

я. насме́шкі — ядови́тость насме́шки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гарэ́лка ¹, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Прыстасаванне для спальвання гаручай вадкасці або газу з пэўнай мэтай. Газавая гарэлка.

гарэ́лка ², ‑і. ДМ ‑лцы, ж.

Моцны алкагольны напітак; сумесь віннага спірту з вадой. Пракоп даўно ўжо не піў гарэлкі, і хмель.. стукнуў яму ў галаву. Колас.

•••

Царская гарэлка — сумесь азотнай і салянай кіслот, якая растварае золата, плаціну і некаторыя інш. металы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)