купча́сты, -ая, -ае.
Пра дрэвы, кветкі: пышны, з густой кронай.
Купчастая вішня.
|| наз. купча́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
купча́сты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
купча́сты |
купча́стая |
купча́стае |
купча́стыя |
| Р. |
купча́стага |
купча́стай
купча́стае |
купча́стага |
купча́стых |
| Д. |
купча́стаму |
купча́стай |
купча́стаму |
купча́стым |
| В. |
купча́сты (неадуш.)
купча́стага (адуш.) |
купча́стую |
купча́стае |
купча́стыя (неадуш.)
купча́стых (адуш.) |
| Т. |
купча́стым |
купча́стай
купча́стаю |
купча́стым |
купча́стымі |
| М. |
купча́стым |
купча́стай |
купча́стым |
купча́стых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
купча́сты (о дереве, цветах) кудря́вый, пы́шный, густо́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
купча́сты, ‑ая, ‑ае.
1. З пышнай густой кронай (пра дрэвы). Сасна расце на сухім грудку ля чыгуначнага пераезда. Купчастая, разгалістая, яна мала падобна да гонкіх сваіх сясцёр дзе-небудзь у бары. Навуменка. Садоўнік, відаць, падстрыгаў дрэвы для хараства, каб яны раслі не гонкія, а купчастыя. Пальчэўскі.
2. Пакрыты купінамі; куп’істы. Калі Віктар выбраўся на купчастую балоцістую палянку, дык убачыў, што Мірон схіліўся над журавінамі. Маўр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Купча́сты ’з пышнай густой кронай (пра дрэва)’ (ТСБМ), ’бахматы’ (Сл. паўн.-зах.). Да купа 1 (гл.). Параўн. купісты (гл.). Суфіксальная частка ‑ча‑сты складваецца з двух элементаў: ‑ча (параўн. купча ад купіць) (Сцяцко, Афікс. наз., 74) і ‑(і)сты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Куна́ты ’густы, купчасты’ (Сл. паўн.-зах., Нар. лекс.), ’вастраверхі’ (Сцяшк. Сл.). Да куна (гл.)?
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́стаяць, ‑стаю, ‑стаіш, ‑стаіць; зак.
1. Прастаяць які‑н. час. Выстаяць на нагах цэлую змену.
2. перан. Не паддацца, вытрымаць, устаяць. Выстаяць у барацьбе. □ Купчасты дуб, які шмат чаго бачыў на сваім вяку, выстаяў не адну буру. Гурскі. [Міхаліна:] — Нарэшце, падумала я, трэба прайсці праз усе выпрабаванні — нагаворы, ўгаворы, пагрозы, праклёны... і выстаяць! Шамякін.
•••
Выстаяць чаргу — дачакацца, стоячы ў чарзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)