кульга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Хадзіць чыкільгаючы, нясмела ступаючы на карацейшую ці балючую нагу.
2. Быць кульгавым, мець карацейшую ці балючую нагу.
3. перан. Мець недахопы, быць у нездавальняючым стане (разм.).
У яго арфаграфія кульгае.
◊
Кульгаць на абедзве нагі (разм., неадабр.) — мець многа прабелаў (пра чые-н. веды, пра якую-н. справу, работу).
|| наз. кульга́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кульга́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
кульга́ю |
кульга́ем |
| 2-я ас. |
кульга́еш |
кульга́еце |
| 3-я ас. |
кульга́е |
кульга́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
кульга́ў |
кульга́лі |
| ж. |
кульга́ла |
| н. |
кульга́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
кульга́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кульга́ць несов.
1. хрома́ть; (слегка) прихра́мывать; припада́ть;
к. на адну́ нагу́ — хрома́ть (припадать) на одну́ но́гу;
2. (идти, хромая) ковыля́ть;
3. перен., разг. (иметь недостатки) хрома́ть;
у яго́ арфагра́фія ~гае — у него́ орфогра́фия хрома́ет;
◊ к. на абе́дзве нагі́ — хрома́ть на о́бе ноги́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кульга́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Хадзіць, ісці, нясмела прыступаючы на карацейшую ці балючую нагу. Андрэйка кульгаў і адставаў, а Коля тое і рабіў, што праз кожную хвіліну спыняўся, каб пачакаць таварыша. Сіняўскі.
2. Быць кульгавым, мець карацейшую ці балючую нагу. [Шолам] з прыроды быў глухаваты.. і кульгаў на правую нагу. Корбан. // перан. Разм. Мець значныя недахопы, быць непаўнацэнным у якіх‑н. адносінах. — Зразумейце вы, што ваша тэорыя кульгае... Выпраўце яе, — спачувальна ўхмыльнулася Зося. Шынклер. Непакоіла дысцыпліна. Яна, як кажуць, пачала кульгаць. Многія з выхаванцаў, што наступілі ў дзетдом у апошні час, былі хлопцы цёртыя. Нядзведскі.
3. Разм. Дрэнна ведаць які‑н. вучэбны прадмет, не паспяваць па якім‑н. прадмеце. Кульгаць па матэматыцы. // Быць недастаткова засвоеным (пра які‑н. вучэбны прадмет). У яго фізіка кульгае.
•••
Кульгаць на абедзве нагі — а) будучы недастаткова дасведчаным у якой‑н. справе, рабіць значныя промахі; б) праходзіць дрэнна, з перабоямі, зрывамі (пра справу, работу і інш.). Дысцыпліна кульгае на абедзве нагі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кульга́ць ’ісці, нясмела прыступаючы на адну нагу’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Бяльк., Мядзв., Гарэц., Грыг., ТС, Касп.). Укр. кульгати, рус. кульгать ’тс’, польск. kulhać, чэш. kulhati, славац. kuľhať ’тс’. Слаўскі (3, 349) мяркуе аб экспрэсіўнай дзеяслоўнай суфіксацыі на ‑ьg (як у дзёргаць). Тады да kuljati (гл. куляць 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кульгаць, чыкільгаць, чыкіляць, чыкільгікаць, кандыбаць
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
наку́льгваць, -аю, -аеш, -ае; незак.
Крыху кульгаць.
Н. на адну нагу.
|| наз. наку́льгванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
закульга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.
1. Пачаць кульгаць.
З ночы я штосьці закульгаў.
2. Пайсці кульгаючы.
Закульгаў дадому.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абе́дзве,
гл. абодва.
•••
Абедзвюма рукамі ўхапіцца гл. ухапіцца.
Абедзвюма рукамі трымацца гл. трымацца.
Кульгаць на абедзве нагі гл. кульгаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кульга́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. кульгаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)