ку́бачак
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ку́бачак |
ку́бачкі |
| Р. |
ку́бачка |
ку́бачкаў |
| Д. |
ку́бачку |
ку́бачкам |
| В. |
ку́бачак |
ку́бачкі |
| Т. |
ку́бачкам |
ку́бачкамі |
| М. |
ку́бачку |
ку́бачках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ку́бачак, -чка м. ча́шечка ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ку́бачак ’масленіца’ (Сцяшк.). Гл. кубак. Словаўтваральная структура: *куб‑ак‑ек.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паі́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Кубачак з доўгім носікам і паўзакрытым верхам, з якога пояць ляжачых хворых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паі́льнік, ‑а, м.
Спец. Кубачак з доўгім носікам і паўзакрытым верхам, з якога пояць слабых хворых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патармашы́ць, ‑машу, ‑мошыш, ‑мошыць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і патармасіць. Зіна яшчэ раз патармашыла адной рукой клунак, выняла.. фарфоравы кубачак. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усма́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.
Смажачы, згатаваць; добра прасмажыць. На прыпеку старая ўсмажыла яечню, наліла кубачак сырадою, паклала акрайчык хлеба і ўсё ўпрошвала, каб хаця ела [Галя]. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ко́зуб ’карзіна’ (Мат. Гом.), ’кубачак (з кары асіны для ягад)’ (Сцяц.). Укр. козуб ’тс’, польск. kozub, чэш. kazub ’тс’, славац. kozub ’камін’. Рэканструкцыя паўночнаславянская рызыкоўная (параўн. Слаўскі, 3, 35). Лічыцца вытворным ад каза пры дапамозе суфікса ‑убъ (параўн. кастра: > каструб). Але славянскія мовы не ведаюць такога прадуктыўнага суфікса. Геаграфія слова хутчэй гаворыць аб яго неспрадвечным характары (параўн. ЕСУМ, 2, 501).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чашечка ж.
1. (для питья) ку́бачак, -чка м.; (для еды) прост. мі́сачка, -кі ж.;
2. бот. падвяно́чак, -чка м.;
3. анат. (надколенник) рэ́пка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Лапы́р ’драўляная міска, кубак’ (томск. — перасяленцы з Дрысенскага пав. — Ахоліна, Вопр. рус. яз. и его гов., 4), лапарка ’лыжка’ (Касп.), смал. лапырь ’вялікая луста хлеба’, варон. ’драўляны сасуд з ручкай для збожжа’, пск. ла‑ пьірочка ’кубачак, місачка’, докш. лапырка ў выразе: «…шапка- лапырка, пасярод дзірка…» (КЭС). Відавочна, балтызм, роднасны з літ. läpas ’ліст’ — пазней семантычны перанос на прадметы круглай формы. Магчыма, у гэтай назве крыецца старажытная форма прымітыўнага карца, які рабілі з бяросты ці з вялікага ліста расліны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)