кру́тасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
кру́тасць |
| Р. |
кру́тасці |
| Д. |
кру́тасці |
| В. |
кру́тасць |
| Т. |
кру́тасцю |
| М. |
кру́тасці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
кру́тасць ж. кру́тость; см. круты́ I
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кру́тасць, ‑і, ж.
Уласцівасць крутога. Крутасць схілаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
круты́¹, -а́я, -о́е.
1. Абрывісты.
К. бераг ракі.
2. 3 рэзкім, раптоўным змяненнем напрамку.
Крутыя павароты на дарогах.
3. перан. Значны, рашучы.
Крутыя змены.
4. Суровы, строгі.
К. характар.
|| наз. кру́тасць, -і, ж. і круцізна́, -ы́, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кру́тость
1. (обрывистость) кру́тасць, -ці ж.; стро́мкасць, -ці ж.;
2. (внезапность) кру́тасць, -ці ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
обры́вистость
1. абры́вістасць, -ці ж., стро́мкасць, -ці ж., кру́тасць, -ці ж.;
2. перен. абры́вістасць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крутизна́ ж.
1. кру́тасць, -ці ж., стро́мкасць, -ці ж.;
2. (круча) кру́ча, -чы ж., стро́ма, -мы ж., абры́ў, -ры́ву м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Прыць ’імклівасць, шпаркасць’ (Нас., Ласт.); ’крутасць, стромкасць, круча’ (Ласт.), прыт ’жвавасць, рухлівасць’ (Бяльк.), рус. прыть ’тс’. Прасл. *prytь > бяссуфікснае вытворнае ад *prъtiti, *pryt(j)ati ’рухацца, корпацца, узнімацца’ (Варбат, Этимология–1971, 10; яе ж, Слав. языкозн., XII, 119), прадстаўленага ў беларускай мове, відаць, толькі палес. пры́тыты (гл. пры́тыць). Праблематычным з’яўляецца далучэнне сюды спріт ’спрыт, жвавасць’ (Бяльк.), а таксама рэканструкцыя ў якасці зыходнай для рус. прыть і бел. прыць формы *sprytъ, крыніцай якой лічыцца гоц. *sprūti < sprauto ’хутка’, параўн. ст.-англ. sprūtan ’даваць парасткі, развівацца’ (Мартынаў, Лекс. Палесся, 16–17); сумненні на гэты конт у Смулковай (Бел.-польск. ізал., 118–120). Аб серб.-харв. pȑtiti гл. Глухак, 507. Гл. таксама пры́тны, пры́ткі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)