крамя́ны, -ая, -ае.
1. Пругкі, цвёрды, сакавіты.
К. качан капусты.
2. Поўны сілы і здароўя (пра чалавека).
3. перан. Свежы, ядраны.
Крамянае надвор’е.
|| наз. крамя́насць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
крамя́ны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
крамя́ны |
крамя́ная |
крамя́нае |
крамя́ныя |
| Р. |
крамя́нага |
крамя́най
крамя́нае |
крамя́нага |
крамя́ных |
| Д. |
крамя́наму |
крамя́най |
крамя́наму |
крамя́ным |
| В. |
крамя́ны (неадуш.)
крамя́нага (адуш.) |
крамя́ную |
крамя́нае |
крамя́ныя (неадуш.)
крамя́ных (адуш.) |
| Т. |
крамя́ным |
крамя́най
крамя́наю |
крамя́ным |
крамя́нымі |
| М. |
крамя́ным |
крамя́най |
крамя́ным |
крамя́ных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
крамя́ны
1. упру́гий, кре́пкий;
2. перен. (о человеке) цвету́щий, здоро́вый;
3. све́жий, ядрёный
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крамя́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Пругкі, цвёрды, сакавіты. Мерна, роўна шархала [піла], уядалася ў крамяную белую моц дрэва. Мележ. У разоры ўзвышаецца.. горка крамяных агуркоў, выбраных учора з град калгасніцамі. Пестрак. // Поўны здароўя, сілы (пра чалавека). Ляжала Ганна на ложку, песцячы ў мяккай цёплай пасцелі сваё маладое крамянае цела. Нікановіч.
2. перан. Свежы, ядраны. І здаровае, крамянае надвор’е, і яркія цёплыя фарбы маглі б толькі радаваць і бадзёрыць нашых хадакоў. Якімовіч. // Грубаваты. Гэта быў ужо не той задзірысты франтавік Бесо Коркія, які мог сказаць сустрэчнай шыкарнай даме крамянае слоўца. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Крамя́ны ’пругкі, цвёрды, сакавіты’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Гарэц., Др.-Падб.). Параўн. рус. кремь ’частка лесу з найлепшымі здаровымі дрэвамі’. Гл. крэм 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гру́ба, ‑ы, ж.
Абл. Грубка. Сяджу ў пакоі каля цёплай грубы. Караткевіч. У зачыненай грубе датлявае крамяны жар. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сле́пкі, ‑ая, ‑ае.
Абл. Асляпляльны. У нейкай халоднай самлеласці каціўся над горадам месяц — крамяны, слепкі і поўны. М. Стральцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грузне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Разм. Станавіцца больш цяжкім, грузным; паўнець. Бор у тумане зябка груз На самыя халявы. І тут грузнеў крамяны грузд, Рос баравік смуглявы. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крэ́пкі, ‑ая, ‑ае.
1. Дужы, моцны. Крэпкі арганізм. □ Дзве пары крэпкіх рук нясуць Панаса ляснымі нетрамі. Колас.
2. Цвёрды, крамяны. Сядзіць грыб на схіле, паміж хвойкай і бярэзінай, крэпкі, непаточаны. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пру́гкі ’які хутка прымае першапачатковую форму пасля сціскання або згінання, пруткі, нядрузлы, не вялы; крамяны, моцны’ (ТСБМ, беласт., Сл. ПЗБ). Да пруг (гл.), пру́га ’моцна, туга’ (Нас.), параўн. рус. упру́гий ’пругкі’, а таксама словаўтваральную паралельнасць пруг//пру́гкі, прут//пру́ткі, пруд//пру́дкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)