Ко́нікі

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Ко́нікі
Р. Ко́нікаў
Д. Ко́нікам
В. Ко́нікі
Т. Ко́нікамі
М. Ко́ніках

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Ко́нікі 1 ’дзіцячая гульня’ (ТСБМ, Нар. словатв.). Гл. конь 1.

Ко́нікі 2 ’жарты’ (Ян.). Гл. конікі 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́нік

‘гульня, цацка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ко́нік ко́нікі
Р. ко́ніка ко́нікаў
Д. ко́ніку ко́нікам
В. ко́нік ко́нікі
Т. ко́нікам ко́нікамі
М. ко́ніку ко́ніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́нік

‘жывёліна’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ко́нік ко́нікі
Р. ко́ніка ко́нікаў
Д. ко́ніку ко́нікам
В. ко́ніка ко́нікаў
Т. ко́нікам ко́нікамі
М. ко́ніку ко́ніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́нік

‘насякомае; птушка’

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ко́нік ко́нікі
Р. ко́ніка ко́нікаў
Д. ко́ніку ко́нікам
В. ко́ніка ко́нікаў
Т. ко́нікам ко́нікамі
М. ко́ніку ко́ніках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

затрашча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́; зак.

Пачаць трашчаць.

Затрашчалі дошкі памоста.

Пінжак затрашчаў па швах.

Затрашчалі на агні яловыя лапкі.

Затрашчалі конікі ў траве.

Затрашчалі аўтаматы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

страката́ць, стракачу́, страко́чаш, страко́ча; стракачы́; незак.

Утвараць строкат (пра насякомых, птушак); утвараць рэзкія кароткія і частыя гукі (пра матор, кулямёт і пад.).

Стракаталі конікі.

Сарока стракоча.

Стракатаў аўтамат.

|| наз. страката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́нік ​1, ‑а, м.

1. Памянш.-ласк. да конь (у 1 знач.); невялікі конь. Конік быў не такі ўжо і благі на выгляд. Маленькі, як жарабя, сівай масці. Якімовіч.

2. Дзіцячая цацка, падобная на каня, конскую галаву. Дзеці дзьмуць у .. конікі. Дзірачкі пальчыкамі перабіраюць. Бядуля.

3. Дзіцячая гульня — язда вярхом на палачцы. Гуляць у конікі.

•••

Марскі конік — трапічная і субтрапічная марская рыбка, галава якой падобная на конскую.

Быў конік, ды з’ездзіўся — тое, што і была кабылка, ды з’ездзілася (гл. кабылка).

Выкінуць коніка гл. выкінуць.

ко́нік ​2, ‑а, м.

1. Насякомае, якое скача і стракоча крыламі. Луг зялёны жыццём дыша — Конікі трашчаць. Колас. Кузьма сеў на кучу свежай саломы, з якой за ўсе бакі пырснулі маленькія конікі. Дуброўскі.

2. Птушка сямейства сітаўкавых.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жучо́к, ‑чка, м.

Памянш. да жук (у 1 знач.); невялікі жук. Жучкі і конікі трашчалі І ў стройны звон свой зык злівалі. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тра́шкі мн. л. ‘конікі, Tettigonia viridissima’ (ігн., Сл. ПЗБ). Відаць, мясцовае ўтварэнне, параўн. літ. tarškė́ti ‘трашчаць’, ‘стракатаць’, tarškesỹs ‘строкат’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)