ко́нтур
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ко́нтур |
ко́нтуры |
| Р. |
ко́нтуру |
ко́нтураў |
| Д. |
ко́нтуру |
ко́нтурам |
| В. |
ко́нтур |
ко́нтуры |
| Т. |
ко́нтурам |
ко́нтурамі |
| М. |
ко́нтуры |
ко́нтурах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
проясни́ть сов. праясні́ць;
проясни́ть ко́нтуры на рису́нке праясні́ць ко́нтуры на малю́нку.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́нтур, ‑у, м.
Абрыс, лінія, якая ачэрчвае форму прадмета. Контуры гор вырысоўваліся на гарызонце. Начарціць контуры цела. □ Доўгія стракатыя цені трацілі свае контуры, мякчэлі, расплываліся і знікалі. Дуброўскі.
[Фр. contour.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стушава́цца сов., прям., перен. стушева́ться;
ко́нтуры малю́нка ~ва́ліся — ко́нтуры рису́нка стушева́лись;
с. на экза́менах — стушева́ться на экза́менах
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пры́від, -у, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Вобраз каго-, чаго-н., што бачыцца ва ўяўленні.
Начныя прывіды.
2. Ледзь акрэсленыя рысы чаго-н.; контуры.
Аддаленыя прывіды зарыва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
процара́пать сов., в разн. знач. прадра́ць, мног. папрадзіра́ць, прадра́паць;
процара́пать ко́нтуры рису́нка на пласти́нке для клише́ прадра́паць ко́нтуры рысу́нка на пласці́нцы для клішэ́;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стушава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць стушаваным, пры дапамозе тушоўкі зрабіць пераход ад цёмнага да светлага (спец.).
Контуры малюнка стушаваліся.
2. перан. Сумецца, збянтэжыцца.
С. на экзаменах.
|| незак. стушо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца і тушава́цца, -шу́юся, -шу́ешся, -шу́ецца; -шу́йся (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
наме́ціць¹, -ме́чу, -ме́ціш, -ме́ціць; -ме́чаны; зак.
1. гл. меціць¹.
2. што. Лёгкімі штрыхамі вызначыць асноўныя контуры чаго-н.
Н. пярэдні край карціны.
3. Папярэдне вызначыць каго-, што-н.
Н. кандыдатуру на вакантную пасаду.
Н. дзень для паездкі.
4. што. Задумаць, запланаваць зрабіць што-н.
Н. на сераду сход працоўнага калектыву.
|| незак. намяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыві́д ’здань’ (ТСБМ), з далейшым семантычным развіццём — ’спалох’ (Інстр. 3), ’знешні выгляд’ (астрав., Сл. ПЗБ). Наўрад ці назоўнік з’яўляецца прэфіксальным працягам від 1 (гл.); хутчэй ад прыві́дзіцца ’ўявіць’, прыві́джвацца ’здавацца’ (в.-дзв., віл., Сл. ПЗБ), прывіжа́цца ’тс’ (ТС). Прэфіксальнае ўтварэнне да *ві́дзіцца < ві́дзець ’бачыць’ (гл.), параўн. ст.-слав. привиденье ’мара, мроя’ (Ст.-бел. лексікон), привижеватися ’марыцца, мроіцца’ (там жа), рус. привиде́ние ’прывід’, при́виды ’здані, прывіды’, приви́деться ’памыліцца, падмануцца’, привида́ться ’здацца; прысніцца’, привиже́ние, привижде́ние ’прывід, здань’, укр. при́вид ’прывід, здань; няясныя, ледзь акрэсленыя контуры, ілюзія’, при́ви́ддя ’прывід, здань’, при́видки ’прывіды, здані’, приви́дітися, приви́джуватыся ’уявіцца, здацца, прымроіцца’; параўн. таксама серб.-харв. прѝвидити се ’здацца, уявіцца’, привид ’ілюзія, падман зроку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адцяня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак., што.
1. Вылучаць, накладваючы цень, робячы цямнейшым па тоне. Адцяняць контуры на малюнку. // Рабіць ярчэйшым, выразнейшымм, падкрэсліваць колер, тон чаго‑н. [Дануся] была ў белай сукенцы-тэнісцы, якая так прыгожа адцяняла смуглае, загарэлае цела. Карпюк.
2. Вылучаць, падкрэсліваць, рабіць больш прыкметным. Вольга была апранена ў нешта падобнае да чорнага жакеціка, які адцяняў яе стройную постаць. Пестрак. // перан. Падкрэсліваць, рабіць выразным, узмацняць. Дзе-нідзе на сценах захаваліся квадраты шпалераў у свежым выглядзе. Гэта яшчэ больш адцяняла запушчанасць пакоя. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)