ко́лос ко́лас, -са м., мн. каласы́, -со́ў, собир. кало́ссе, -сся ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́лас (мн. каласы́) м. ко́лос
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́метатьI сов.
1. (выбросить) вы́кінуць, мног. павыкіда́ць;
2. (икру) адкла́сці;
3. (колос, побеги) вы́гнаць, вы́кінуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
овсяно́й и овся́ный аўся́ны;
овсяно́й ко́лос аўся́ны ко́лас;
овсяная крупа́ аўся́ныя кру́пы;
овсяные хло́пья аўся́ныя шматкі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ко́лас ’суквецце злакаў, суквецце з пладамі, насеннем гэтых раслін’ (ТСБМ, ТС, Сл. паўн.-зах., Ян., Яруш., Бяльк., Сцяшк., Сержп. Грам.). Укр. колос, рус. колос, ст.-рус. колосъ ’тс’, ст.-слав. класъ, балг. клас, макед. клас, серб.-харв. кла̑с, славен. klȃs ’тс’, польск. kłos, чэш. klas, славац. klas, в.-луж. kłos, н.-луж. kłos, палаб. klǎs ’тс’. Прасл. kolsъ мае бліжэйшую паралель у алб. kall ’колас’ (< kalsa). Цікава, што паралелей да гэтага слова ў балтыйскіх мовах няма. У іх існуюць адпаведнікі да іншай славянскай назвы коласа: прасл. voltъ (гл. валотка). Параўн. серб.-харв. вла̑т, славен. vlat, vlatka ’мяцёлка, колас’, літ. váltis ’колас аўса, мяцёлка’ (Мартынаў, Изоглоссы, 11). Можна меркаваць, што прасл. kolsъ — вынік кантактаў славян з палеабалканскім моўным масівам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зярні́сты в разн. знач. зерни́стый;
з. ко́лас — зерни́стый ко́лос;
з. грані́т — зерни́стый грани́т;
○ ~тая ікра́ — зерни́стая икра́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Кала́шня ’прыбудова да сенцаў’ (іван. Жыв. сл.), ’вузкі закутак у гумне, адгароджаны ўздоўж падоўжанай сцяны’, калашня (дзярж., Нар. сл.). Зыходная структура — каласня, як для калашнік — каласнік, параўн. рус. дыял. колосник ’пабудова для саломы, мякіны’. Адносна семантыкі зыходнага колас (гл.) параўн. рус. дыял. колос ’калоссе, якое аддзяляецца ад саломы пры малацьбе’, ’калоссе, якое патрабуе дадатковага абмалоту’, ’адходы, якія ўтвараюцца пры абмалоце зерневага збожжа (дробная салома, рэшткі каласоў і да т. п.)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
выганя́ць несов., в разн. знач. выгоня́ть; (удалять насильно — ещё) изгоня́ть, прогоня́ть, выставля́ть; (охот. — ещё) вытравля́ть; (махая, удалять — ещё) выма́хивать; (удалять — ещё) убира́ть; (скот в поле — ещё) угоня́ть; (вырастать, становиться высоким — ещё) выма́хивать; (колос, побеги — ещё) вымётывать; (зарабатывать — ещё) выкола́чивать; (спирт и т.п. — ещё) выку́ривать; см. вы́гнаць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́гнаць сов., в разн. знач. вы́гнать; (удалить насильно — ещё) изгна́ть, прогна́ть, вы́ставить; (охот. — ещё) вы́травить; (махая, удалить — ещё) вы́махать; (удалить — ещё) убра́ть; (скот в поле — ещё) угна́ть; (вырасти, стать высоким — ещё) вы́махать; (колос, побеги — ещё) вы́метать; (заработать — ещё) вы́колотить; (спирт и т.п. — ещё) вы́курить;
в. з до́му — вы́гнать (прогна́ть) и́з дому;
в. ста́так у по́ле — вы́гнать (угна́ть) ста́до в по́ле;
в. хваро́бу — вы́гнать боле́знь;
в. з галавы́ ду́мку пра што-не́будзь — вы́гнать (изгна́ть) из головы́ мысль о чём-л.;
в. у калідо́р каго́-не́будзь — вы́гнать (вы́ставить) в коридо́р кого́-л.;
в. зве́ра з ле́су — вы́гнать (вы́травить) зве́ря и́з лесу;
в. камаро́ў з пала́ткі — вы́гнать (вы́махать) комаро́в из пала́тки;
за год сасну́ ~нала на паўме́тра — безл. за́ год сосну́ вы́гнало на полме́тра;
ну і ~нала цябе́! — безл. ну и вы́махал же ты!;
в. ко́лас — вы́гнать (вы́метать) ко́лос;
в. тры́ста рублёў у ме́сяц — прост. вы́гнать (вы́колотить) три́ста рубле́й в ме́сяц;
в. дзёгаць — вы́гнать (вы́курить) дёготь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)