ко́дэкс

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ко́дэкс ко́дэксы
Р. ко́дэкса ко́дэксаў
Д. ко́дэксу ко́дэксам
В. ко́дэкс ко́дэксы
Т. ко́дэксам ко́дэксамі
М. ко́дэксе ко́дэксах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ко́дэкс, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Сістэматызаваны звод законаў.

Грамадзянскі к.

2. перан., чаго або які. Сукупнасць асноўных правіл, прынцыпаў, поглядаў.

Маральны к.

3. Старадаўні рукапіс у пераплёце (спец.).

Пергаментны к.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́дэкс м., в разн. знач. ко́декс

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́дэкс, ‑а, м.

1. Сістэматызаваны звод законаў якой‑н. адной галіны права. Крымінальны кодэкс. Грамадзянскі кодэкс.

2. перан.; чаго або які. Сукупнасць асноўных прынцыпаў, правіл паводзін, поглядаў. Маральны кодэкс будаўніка камунізма.

3. Старадаўні рукапіс у пераплёце. Пергаментны кодэкс.

[Ад лац. codex — кніга.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́декс ко́дэкс, -са м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кадыфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., што (спец.).

Класіфікуючы, звесці (зводзіць) у кодэкс (у 1 знач.).

К. законы.

|| наз. кадыфіка́цыя, -і, ж.

|| прым. кадыфікацы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кадыфікава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак. і незак., што.

Звесці (зводзіць) у кодэкс, зрабіць (рабіць) кацыфікацыю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Стату́т ‘кодэкс, звод законаў’, ‘звод правілаў, палажэнняў’ (ТСБМ, Стан., Гарэц.), ‘перашкода, супынак’ (Нас.), ста́тут ‘аснова дзейнасці арганізацыі, таварыства і інш.’ (Байк. і Некр.), ст.-бел. статутъ ‘кодэкс, звод законаў’. Запазычана праз польск. statut ‘тс’ (параўн.: “ustawy… łacińskim językiem pisane, statutami zowią”, Варш. сл., 6, 406) або непасрэдна з лац. statutum ‘правіла’, першапачаткова ‘тое, што ўстаноўлена’ (ад statuere ‘паставіць, учыніць’, роднаснага *stati, гл. стаць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кадыфіка́цыя, ‑і, ж.

Звядзенне ў адзіную ўзгодненую сістэму (у кодэкс) законаў краіны, якія адносяцца да пэўнай галіны права. Кадыфікацыя законаў аб працы.

[Ад лац. codex — кніга і facere — рабіць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мара́ль, -і, ж.

1. Сукупнасць прынцыпаў і норм паводзін людзей між сабой і ў адносінах да грамадства.

Чалавек высокай маралі.

2. Лагічны павучальны вывад з чаго-н.

М. байкі.

3. Павучанне, натацыя (разм.).

Чытаць м.

|| прым. мара́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

М. кодэкс.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)