клё́кат
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
клё́кат |
| Р. |
клё́кату |
| Д. |
клё́кату |
| В. |
клё́кат |
| Т. |
клё́катам |
| М. |
клё́каце |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
клёкат, -у, М -каце, м.
1. Перарывістыя крыкі, характэрныя для некаторых птушак.
К. бусла.
2. Гукі, якія ўтвараюцца пры кіпенні, бульканні вадкасцей.
К. вады ў трубах.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
клёкат, -ту м.
1. (птиц) клёкот;
2. (при кипении) клокота́ние ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
клёкат, ‑у, М ‑каце, м.
1. Перарывісты крык, характэрны для некаторых птушак. Бусліны клёкат. □ Гучаць мелодыі, і сэрца рвецца Туды, дзе ружамі цвітуць даліны, Дзе вінаграднік ля дарогі ўецца, А ў небе клёкат чуецца арліны. Гілевіч.
2. Гукі, якія ўтвараюцца пры кіпенні, бульканні вадкасцей. Клёкат вады.
3. Пра глухія перарывістыя гукі ў горле, грудзях. Сын гаварыў спакойным тонам, але з нейкім слабым клёкатам у глотцы. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Клёкат 1 ’перарывісты крык некаторых птушак’ (ТСБМ). Гукапераймальнае. Укр. клекіт, рус. клекот ’тс’, польск. klekot ’стук’, чэш. klekot ’клёкат’, славац. klekot ’тс’, в.-луж. klekot ’балбатня’, н.-луж. klekot ’тс’. Утварэнне з суфіксам ‑otъ (Трубачоў, Эт. сл., 9, 192).
Клёкат 2 ’шыя’ (Бяльк.). Ілюстрацыя ў Бяльк., 227 даволі няпэўная: «Родненькая, як у цябе запекся клёкат, ажно чорны». Магчыма, маецца на ўвазе значэнне ’горла’. Тады клёкат ’булькатанне, хрыпенне (у горле), гарлавы гук’ > ’горла’. Словаўтварэнне з прасл. ‑otъ для аддзеяслоўных назоўнікаў гаворыць аб надзейнасці такога семантычнага развіцця.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кло́кот бу́лькат, -ту м., клёкат, -ту м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
буслі́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да бусла; належыць буслу. Бусліны клёкат. Буслінае гняздо.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клекота́ние ср. клеката́нне, -ння ср., клёкат, -ту м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Клёпат ’крык, лямант’ (Сл. паўн.-зах.). Кантамінацыя клёкат (гл.) і кляпаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)