ка́ша
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ка́ша |
ка́шы |
| Р. |
ка́шы |
ка́ш |
| Д. |
ка́шы |
ка́шам |
| В. |
ка́шу |
ка́шы |
| Т. |
ка́шай
ка́шаю |
ка́шамі |
| М. |
ка́шы |
ка́шах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ко́ш
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ко́ш |
кашы́ |
| Р. |
каша́ |
кашо́ў |
| Д. |
кашу́ |
каша́м |
| В. |
ко́ш |
кашы́ |
| Т. |
кашо́м |
каша́мі |
| М. |
кашы́ |
каша́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
папрыно́сіць, -но́шу, -но́сіш, -но́сіць; зак., каго-што.
Прынесці ўсё, многае ці ўсіх, многіх.
П. кашы грыбоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
навыбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., чаго.
1. Сабраць нейкую колькасць ураджаю бульбы, агуркоў і пад.
Н. чатыры кашы агуркоў.
2. Выбраць нейкую колькасць чаго-н.
Н. спелых памідораў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дубе́ц, -бца́, мн. -бцы́, -бцо́ў, м.
Тонкі гібкі прут.
З дубцоў плятуць кашы.
Не гані каня дубцом, а гані аўсом (з нар.).
|| памянш. ду́бчык, -а, мн. -і, -аў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́скрабці, -бу, -беш, -бе; -бі; -бены; зак., што.
Скрабучы, ачысціць або выдаліць.
В. патэльню.
В. рэшткі кашы з каструлі.
|| незак. выскраба́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і выскрэ́бваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ка́ша, ‑ы, ж.
1. Густая страва з круп, звараных у вадзе або малацэ. Ячная каша. Манная каша. □ Марына паставіла талерку прасянай кашы на малацэ, жоўтай, .. з салодкім пахам. Ермаловіч. Кашы маслам не сапсуеш. Прыказка. // Страва з тоўчанай варанай бульбы. Бульбяная каша.
2. перан. Разрэджаная маса чаго‑н., падобная з выгляду на гэту страву. Вада шырока разальецца, І снег на кашу пабярэцца. Колас. Пад нагамі чвякала каша з мокрага снегу і гразі. Курто.
3. перан. Беспарадак, неразбярыха, калатня. Ён здзіўляўся таму, што жывым і цэлым выбраўся з усёй гэтай кашы. Лынькоў. — От каб цяпер наляцелі самалёты, нарабілі б кашы, — сказаў Шыманскі. Гурскі.
•••
Бярозавая каша — розгі.
Даць бярозавай кашы каму гл. даць.
Заварылася кашы — пачалася якая‑н. непрыемная, заблытаная, клапатная справа.
Заварыць кашу гл. гаварыць.
Каша ў галаве чыёй, у каго — хто‑н. блытана разважае, не мае яснасці ў разуменні чаго‑н.
Кашы не зварыш з кім гл. зварыць.
Мала кашы еў (з’еў) гл. есці.
Хапіць шылам кашы гл. хапіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нало́пацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. груб. Наесціся, нажэрціся. Налопацца кашы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́скрабкі, ‑бак; адз. няма.
Разм. Выскрабеныя рэшткі чаго‑н. Выскрабкі кашы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падаплята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Даплесці ўсё, многае. Падаплятаць кашы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)