кашта́н², -а, м.

Пра масць коней: светла-каштанавы, рыжаваты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кашта́н¹, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Дрэва сямейства букавых з пладамі ў выглядзе буйнога арэха, а таксама плод гэтага дрэва.

Разгалісты к.

Назбіраць каштанаў.

2. -у, адз. Драўніна гэтага дрэва.

|| прым. кашта́навы, -ая, -ае.

Каштанавая алея.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кашта́н I, -на, (о древесине и собир.) -ну м. кашта́н;

○ ко́нскі к. — ко́нский кашта́н;

◊ дастава́ць ~ны — з агню́ таска́ть кашта́ны из огня́

кашта́н II м. (о масти лошади) кау́рый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кашта́н кашта́н, -на и (о древесине и собир.) -ну м.;

◊

таска́ть кашта́ны из огня́ цяга́ць кашта́ны з агню́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кашта́н, ‑а, м.

1. Дрэва сямейства букавых, якое дае плады ў выглядзе, буйнога арэха.

2. Плод гэтага дрэва. Пражаныя каштаны.

•••

Конскі каштан — дрэва сямейства конскакаштанавых, якім азеляняюць гарады, пасёлкі.

[Лац. castanea.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Кашта́н дрэва сямейства букавых, якое дае плады ў выглядзе буйнога арэха; плод гэтага дрэва’ (ТСБМ, БРС, Касп.). Рус. кашта́н, укр. кашта́н ’тс’. Як сведчыць форма слова, непасрэдна кашта́н запазычана з польск. kasztan ’тс’ (параўн. Фасмер, 2, 215; Слаўскі, 2, 97–98; Шанскі, 2, К, 106). Для рус. мовы, як адзначае Фасмер, там жа, пасрэднікам запазычання, акрамя польск., магла быць і чэш. крыніца. Польск. і чэш. лексемы ўзяты з ням. kastāne, castane ’каштан’ (сёння Kastanie). У сваю чаргу ням. словы запазычаны з лац. castanea, якое паходзіць з грэч. κάστανον. Лічаць, што радзімай назвы каштана з’яўляецца Малая Азія (параўн. арм. kaskeni каштанавае дрэва’. Гл. яшчэ Брукнер. 222; Бернекер, 1, 492; Махэк₂, 245.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кашта́навы, -ая, -ае.

1. гл. каштан.

2. Колеру каштана, чырванавата-карычневы.

Каштанавыя валасы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

плюскано́сныя, ‑ых.

Сямейства раслін, якія маюць плюску (напрыклад, дуб, каштан).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́нскі ко́нский; лошади́ный;

к. во́лас — ко́нский во́лос;

~кае ржа́нне — лошади́ное ржа́ние;

○ ~кая сі́ла — (единица измерения мощности) лошади́ная си́ла;

~кая цыбу́ля — бот. си́тник разве́систый;

к. шча́вель — ко́нский щаве́ль;

к. кашта́н — ко́нский кашта́н;

◊ ~кая до́за — лошади́ная до́за

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абску́бці, ‑скубу, ‑скубеш, ‑скубе; ‑скубём, ‑скубяце; зак., каго-што.

1. Паабрываць, ачысціць, скубучы. [Кавалёў:] — Кажу — бяры! Хто там мне яго [цецерука] абскубе ды выпатрашыць. Чарнышэвіч. [Гукам:] — Колькі разоў я прасіў цябе: не чапай лісця. Дурная звычка! Гэтак ты за лета ўвесь каштан абскубеш. Шамякін. // Скубучы падраўноўваць, рабіць больш роўным, гладкім (пра сена, салому і пад.). Абскубці стог.

2. Пасашчыпваць, паз’ядаць траву (пра коней, авечак, птушак і пад.). Гусі і качкі абскублі.. [траву] так нізка і гладка, бы хто ножкамі штодзень рэгаў тут маладую атаву. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)