кашта́н

‘драўніна’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. кашта́н
Р. кашта́ну
Д. кашта́ну
В. кашта́н
Т. кашта́нам
М. кашта́не

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

кашта́н

‘дрэва; плод’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. кашта́н кашта́ны
Р. кашта́на кашта́наў
Д. кашта́ну кашта́нам
В. кашта́н кашта́ны
Т. кашта́нам кашта́намі
М. кашта́не кашта́нах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

кашта́н², -а, м.

Пра масць коней: светла-каштанавы, рыжаваты.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кашта́н¹, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Дрэва сямейства букавых з пладамі ў выглядзе буйнога арэха, а таксама плод гэтага дрэва.

Разгалісты к.

Назбіраць каштанаў.

2. -у, адз. Драўніна гэтага дрэва.

|| прым. кашта́навы, -ая, -ае.

Каштанавая алея.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кашта́н I, -на, (о древесине и собир.) -ну м. кашта́н;

○ ко́нскі к. — ко́нский кашта́н;

◊ дастава́ць ~ны — з агню́ таска́ть кашта́ны из огня́

кашта́н II м. (о масти лошади) кау́рый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кашта́н кашта́н, -на и (о древесине и собир.) -ну м.;

◊

таска́ть кашта́ны из огня́ цяга́ць кашта́ны з агню́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кашта́н, ‑а, м.

1. Дрэва сямейства букавых, якое дае плады ў выглядзе, буйнога арэха.

2. Плод гэтага дрэва. Пражаныя каштаны.

•••

Конскі каштан — дрэва сямейства конскакаштанавых, якім азеляняюць гарады, пасёлкі.

[Лац. castanea.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кашта́н

т. 8, с. 200

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кашта́н м бат

1. (плод) Kastáni¦e f -, -n; Maróne f -, -n, Ésskastani¦e f;

2. (дрэва) Kastáni¦enbaum m -(e)s, -bäume

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Кашта́н дрэва сямейства букавых, якое дае плады ў выглядзе буйнога арэха; плод гэтага дрэва’ (ТСБМ, БРС, Касп.). Рус. кашта́н, укр. кашта́н ’тс’. Як сведчыць форма слова, непасрэдна кашта́н запазычана з польск. kasztan ’тс’ (параўн. Фасмер, 2, 215; Слаўскі, 2, 97–98; Шанскі, 2, К, 106). Для рус. мовы, як адзначае Фасмер, там жа, пасрэднікам запазычання, акрамя польск., магла быць і чэш. крыніца. Польск. і чэш. лексемы ўзяты з ням. kastāne, castane ’каштан’ (сёння Kastanie). У сваю чаргу ням. словы запазычаны з лац. castanea, якое паходзіць з грэч. κάστανον. Лічаць, што радзімай назвы каштана з’яўляецца Малая Азія (параўн. арм. kaskeni каштанавае дрэва’. Гл. яшчэ Брукнер. 222; Бернекер, 1, 492; Махэк₂, 245.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)