касма́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
касма́ты |
касма́тая |
касма́тае |
касма́тыя |
| Р. |
касма́тага |
касма́тай
касма́тае |
касма́тага |
касма́тых |
| Д. |
касма́таму |
касма́тай |
касма́таму |
касма́тым |
| В. |
касма́ты (неадуш.)
касма́тага (адуш.) |
касма́тую |
касма́тае |
касма́тыя (неадуш.)
касма́тых (адуш.) |
| Т. |
касма́тым |
касма́тай
касма́таю |
касма́тым |
касма́тымі |
| М. |
касма́тым |
касма́тай |
касма́тым |
касма́тых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
касма́ты, -ая, -ае.
1. 3 доўгай густой поўсцю; лахматы.
К. сабака.
Касматая шапка.
2. 3 доўгімі валасамі; валасаты.
Касматая галава.
|| наз. касма́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
касма́ты разг. косма́тый, мохна́тый; лохма́тый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
касма́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. З доўгай густой поўсцю; лахматы. Касматы сабака. Касматы мядзведзь. □ На загнетку, прыпёршыся да засланкі, дрэмле касматая, падобная на лісу, кошка. Чыгрынаў. // Зроблены са шкуры з доўгай і густой поўсцю (пра адзенне). Касматая шапка. Касматы кажух.
2. Аброслы доўгімі валасамі; валасаты. Касматая галава. □ [Адам Блецька] аброс і схуднеў, стаў касматы і страшны. Чорны. // Растрапаны, ускудлачаны (пра валасы). Касматая барада. Касматыя валасы.
3. Пакрыты ворсам, кароткімі валаскамі (пра тканіну). Касматы ручнік.
4. перан. З густым, няроўным лісцем, веццем. Глухой сцяной .. касматага хвойніку пачынаўся балотны лес. Галавач. Глуха шумелі, стагналі касматыя яліны. Лынькоў. // Які мае выгляд шматкоў, касмыкоў, з краямі ў выглядзе шматкоў (пра туман, воблакі і пад.). Узрываліся самалётныя бакі, высока ўскідваючы касматыя лапы агню. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Касма́ты ’касматы’ (ТСБМ, БРС, Касп., Сл. паўн.-зах.). Параўн. у іншых слав. мовах: рус. косма́тый, ст.-рус. косматыи, укр. косматій ’тс’; ст.-чэш. kosmatý, славац. kosmatý, в.-луж. kosmaty, н.-луж. kósmaty, ст.-польск. kosmaty, польск. kosmaty, ц.-слав. косматъ, балг. косма́т, макед. космат, серб.-харв. ко̀смат, ко̏смат, славен. kosmàt. Прасл. *kosmatъ(jь) з’яўляецца вытворным пры дапамозе суф. ‑atъ ад прасл. *kosma/*kosmъ. Паводле Трубачова, там жа, можна гаварыць у даным выпадку аб тым, што слав. слова працягвае і.-е. дыял. kosmātos. Цікава, што слав. *kosmatъ вельмі нагадвае лац. comātus ’валасаты, доўгавалосы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
косма́тый касма́ты, калма́ты; кудла́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мохна́тый махна́ты; касма́ты; калма́ты; кудла́ты; кашла́ты;
мохна́тое полоте́нце махна́ты (касма́ты) ручні́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патла́стый и патла́тый прост. кудла́ты, касма́ты.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кудла́ты, -ая, -ае.
1. 3 доўгімі скалмачанымі валасамі; лахматы.
Кудлатая галава.
2. 3 доўгай густой поўсцю; касматы.
К. сабака.
|| наз. кудла́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лахма́ты, -ая, -ае.
1. Які мае доўгую, густую поўсць; касматы.
Л. сабака.
Лахматая шапка.
2. Які мае ўскудлачаныя валасы.
Л. чалавек размахваў рукамі.
|| наз. лахма́тасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)