касма́ты

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. касма́ты касма́тая касма́тае касма́тыя
Р. касма́тага касма́тай
касма́тае		 касма́тага касма́тых
Д. касма́таму касма́тай касма́таму касма́тым
В. касма́ты (неадуш.)
касма́тага (адуш.)		 касма́тую касма́тае касма́тыя (неадуш.)
касма́тых (адуш.)
Т. касма́тым касма́тай
касма́таю		 касма́тым касма́тымі
М. касма́тым касма́тай касма́тым касма́тых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

касма́ты, -ая, -ае.

1. 3 доўгай густой поўсцю; лахматы.

К. сабака.

Касматая шапка.

2. 3 доўгімі валасамі; валасаты.

Касматая галава.

|| наз. касма́тасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касма́ты разг. косма́тый, мохна́тый; лохма́тый

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

касма́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. З доўгай густой поўсцю; лахматы. Касматы сабака. Касматы мядзведзь. □ На загнетку, прыпёршыся да засланкі, дрэмле касматая, падобная на лісу, кошка. Чыгрынаў. // Зроблены са шкуры з доўгай і густой поўсцю (пра адзенне). Касматая шапка. Касматы кажух.

2. Аброслы доўгімі валасамі; валасаты. Касматая галава. □ [Адам Блецька] аброс і схуднеў, стаў касматы і страшны. Чорны. // Растрапаны, ускудлачаны (пра валасы). Касматая барада. Касматыя валасы.

3. Пакрыты ворсам, кароткімі валаскамі (пра тканіну). Касматы ручнік.

4. перан. З густым, няроўным лісцем, веццем. Глухой сцяной .. касматага хвойніку пачынаўся балотны лес. Галавач. Глуха шумелі, стагналі касматыя яліны. Лынькоў. // Які мае выгляд шматкоў, касмыкоў, з краямі ў выглядзе шматкоў (пра туман, воблакі і пад.). Узрываліся самалётныя бакі, высока ўскідваючы касматыя лапы агню. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касма́ты разм

1. zóttig, zerzáust;

касма́тыя валасы́ zerzáustes [zóttiges, wíldes] Haar;

2. úngekämmt, zerzáust

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Касма́ты ’касматы’ (ТСБМ, БРС, Касп., Сл. паўн.-зах.). Параўн. у іншых слав. мовах: рус. косма́тый, ст.-рус. косматыи, укр. косматій ’тс’; ст.-чэш. kosmatý, славац. kosmatý, в.-луж. kosmaty, н.-луж. kósmaty, ст.-польск. kosmaty, польск. kosmaty, ц.-слав. косматъ, балг. косма́т, макед. космат, серб.-харв. ко̀смат, ко̏смат, славен. kosmàt. Прасл. *kosmatъ(jь) з’яўляецца вытворным пры дапамозе суф. ‑atъ ад прасл. *kosma/*kosmъ. Паводле Трубачова, там жа, можна гаварыць у даным выпадку аб тым, што слав. слова працягвае і.-е. дыял. kosmātos. Цікава, што слав. *kosmatъ вельмі нагадвае лац. comātus ’валасаты, доўгавалосы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

косма́тый касма́ты, калма́ты; кудла́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мохна́тый махна́ты; касма́ты; калма́ты; кудла́ты; кашла́ты;

мохна́тое полоте́нце махна́ты (касма́ты) ручні́к.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

патла́стый и патла́тый прост. кудла́ты, касма́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кудла́ты, -ая, -ае.

1. 3 доўгімі скалмачанымі валасамі; лахматы.

Кудлатая галава.

2. 3 доўгай густой поўсцю; касматы.

К. сабака.

|| наз. кудла́тасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)