кара́л
‘камень’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кара́л |
кара́лы |
| Р. |
кара́лу |
кара́лаў |
| Д. |
кара́лу |
кара́лам |
| В. |
кара́л |
кара́лы |
| Т. |
кара́лам |
кара́ламі |
| М. |
кара́ле |
кара́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кара́л
‘марская жывёліна’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
кара́л |
кара́лы |
| Р. |
кара́ла |
кара́лаў |
| Д. |
кара́лу |
кара́лам |
| В. |
кара́ла |
кара́лаў |
| Т. |
кара́лам |
кара́ламі |
| М. |
кара́ле |
кара́лах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
каралападо́бны, ‑ая, ‑ае.
Падобны на каралы (у 2 знач.). Каралападобны грыб.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кора́лл
1. зоол. кара́л, -ла м.;
2. (драгоценный камень) кара́л, -ла и (собир.) -лу м.;
кора́ллы мн. кара́лы, -лаў;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ланцуго́вы в разн. знач. цепно́й;
~вая перада́ча — цепна́я переда́ча;
л. мост — цепно́й мост;
~выя кара́лы — цепны́е кора́ллы;
~вая лі́нія — цепна́я ли́ния;
○ ~вая рэа́кцыя — цепна́я реа́кция;
л. дроб — мат. цепна́я дробь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шчу́пальцы, ‑аў; адз. шчупальца, ‑а, н.
Рухомыя адросткі на целе ў чарвей, малюскаў, членістаногіх і некаторых іншых жывёл, якія служаць для дотыку, захоплівання ежы, іншы раз для дыхання. Сярод шчупальцаў медузы нярэдка хаваюцца малькі розных рыб. «Маладосць». Другія жывёліны марскога дна — каралы, актыніі свае шматлікія шчупальцы выцягваюць высока ўверх і прагна хапаюць рэшткі харчу, якія падаюць на дно з паверхні акіяна. «Звязда». // перан. Пра тое, што нагадвае такія адросткі, пранікае куды‑н., захоплівае што‑н. На небе, пакінуўшы доўгія шчупальцы асляпляльна-белых пратуберанцаў, ляжала распластанае Сонца. Гамолка. Мы выразна ўсе ўбачылі Перад сабой, Як з канцэрнаў І банкаў Уол-стрыта Працягнуў свае шчупальцы Спрут-капітал Да калоній. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цепно́йI (к цепь);
1. в разн. знач. ланцуго́вы;
цепно́е колесо́ ланцуго́вае ко́ла;
цепно́й мост ланцуго́вы мост;
цепны́е кора́ллы зоол. ланцуго́выя кара́лы;
цепна́я ли́ния мат. ланцуго́вая лі́нія;
цепна́я реа́кция физ., перен. ланцуго́вая рэа́кцыя;
2. (привязанный на цепь) ланцу́жны;
цепна́я соба́ка ланцу́жны саба́ка;
3. / цепно́е пра́вило мат. склада́нае трайно́е пра́віла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пе́рлы, ‑аў; адз. перл, ‑а, м.
1. Тое, што і жэмчуг. Там зліткі золата былі, І перлы, і каралы. Танк. Былі прадэманстраваны розныя тканіны: цяжкія парчовыя з шоўкавых, залатых і срэбных нітак, упрыгожаныя перламі і самацветамі. «ЛіМ». // перан.; чаго або якія. Каплі дажджу, расы і пад., якія блішчаць, пераліваюцца, як жэмчуг. Малады бярэзнік, які густа парос ля самай шашы, блішчаў тысячамі перлаў-расінак, што віселі і пераліваліся на лісцях. Сіўцоў. Ты чуйна слухаеш, прынік, Як звоняць перлы вадзяныя. Танк.
2. перан.; чаго. Пра што‑н. самае выдатнае, цудоўнае па сваіх якасцях. «Грубае жыццё» сапраўды пераплаўлялася ў грудзях паэта ў перлы паэзіі. Лойка. Вунь, злева, перл готыкі, збудаваны ў шаснаццатым стагоддзі касцёл Святой Ганны. Арабей. // Іран. Пра што‑н. бязглуздае, недарэчнае і пад. Тувім прыводзіць узор прадукцыі аднаго з .. [графаманаў]: Калі цябе ўбачыў, як кроіла сала, Маё сэрца зразу, як пёс у ваду, ўпала.. Нічым не горшыя перлы можна набраць з часопісаў, нават з некаторых кніг і ў нас. Лужанін.
•••
Рассыпа́ць перлы гл. рассыпаць.
[Фр. Perle.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)