капіта́н, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Афіцэрскае званне або чын, а таксама асоба, якая мае гэта званне.
К. медыцынскай службы.
К.-лейтэнант.
К. 3-га рангу.
2. Камандзір судна.
К. карабля.
3. Кіраўнік спартыўнай каманды.
К. валейбольнай каманды.
|| прым. капіта́нскі, -ая, -ае.
К. мосцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капіта́н
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н |
капіта́ны |
| Р. |
капіта́на |
капіта́наў |
| Д. |
капіта́ну |
капіта́нам |
| В. |
капіта́на |
капіта́наў |
| Т. |
капіта́нам |
капіта́намі |
| М. |
капіта́не |
капіта́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капіта́н м., в разн. знач. капита́н;
к. медыцы́нскай слу́жбы — капита́н медици́нской слу́жбы;
к. да́льняга пла́вання — капита́н да́льнего пла́вания;
к. футбо́льнай кама́нды — капита́н футбо́льной кома́нды;
○ к. 3‑га ра́нгу — капита́н 3‑го ра́нга;
к. 2‑га ра́нгу — капита́н 2‑го ра́нга;
к. 1‑га ра́нгу — капита́н 1‑го ра́нга
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
капіта́н, ‑а, м.
1. Афіцэрскае званне, якое ідзе за званнем старшага лейтэнанта. // Асоба, якая мае гэта званне. [Васіль] прайшоў праз усю вайну. Вырас, да капітана, камандзіра роты. Шамякін.
2. Начальнік, камандзір судна. Капітан карабля. □ — Вось падыходзіць да мяне капітан і пытае: «Як вы думаеце, дарагі Тапурыя, не будзе непагоды сёння на моры?» Самуйлёнак.
3. Кіраўнік спартыўнай каманды. Капітан футбольнай каманды.
•••
Капітан-лейтэнант — афіцэрскае званне ў ваенна-марскім флоце, якое ідзе за званнем старшага лейтэнанта. // Асоба, якая мае гэта званне.
Капітан 3‑га рангу — афіцэрскае званне ў флоце, якое ідзе за званнем капітан-лейтэнанта. // Асоба, якая мае гэта званне.
Капітан 2‑га рангу — афіцэрскае званне ў флоце, якое ідзе за званнем капітана 3‑га рангу. // Асоба, якая мае гэта званне.
Капітан 1‑га рангу — афіцэрскае званне ў флоце, якое ідзе за званнем капітана 2‑га рангу. // Асоба, якая мае гэта званне.
[Фр. capitaine.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капіта́н ’афіцэрскае званне’, ’асоба, якая мае гэта званне’, ’камандзір судна’, ’кіраўнік спартыўнай каманды’, ст.-бел. капитанъ (пач. XVII ст.). Запазычана са ст.-польск. kapitan (Булыка, Запаз., 138), якое з с.-дац. capitāneus ’галоўны’ < caput ’галава’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
капіта́н-дырэ́ктар
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н-дырэ́ктар |
капіта́н-дырэ́ктары |
| Р. |
капіта́н-дырэ́ктара |
капіта́н-дырэ́ктараў |
| Д. |
капіта́н-дырэ́ктару |
капіта́н-дырэ́ктарам |
| В. |
капіта́н-дырэ́ктара |
капіта́н-дырэ́ктараў |
| Т. |
капіта́н-дырэ́ктарам |
капіта́н-дырэ́ктарамі |
| М. |
капіта́н-дырэ́ктару |
капіта́н-дырэ́ктарах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капіта́н-меха́нік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н-меха́нік |
капіта́н-меха́нікі |
| Р. |
капіта́н-меха́ніка |
капіта́н-меха́нікаў |
| Д. |
капіта́н-меха́ніку |
капіта́н-меха́нікам |
| В. |
капіта́н-меха́ніка |
капіта́н-меха́нікаў |
| Т. |
капіта́н-меха́нікам |
капіта́н-меха́нікамі |
| М. |
капіта́н-меха́ніку |
капіта́н-меха́ніках |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капіта́н-наста́ўнік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н-наста́ўнік |
капіта́н-наста́ўнікі |
| Р. |
капіта́н-наста́ўніка |
капіта́н-наста́ўнікаў |
| Д. |
капіта́н-наста́ўніку |
капіта́н-наста́ўнікам |
| В. |
капіта́н-наста́ўніка |
капіта́н-наста́ўнікаў |
| Т. |
капіта́н-наста́ўнікам |
капіта́н-наста́ўнікамі |
| М. |
капіта́н-наста́ўніку |
капіта́н-наста́ўніках |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капіта́н-спра́ўнік
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н-спра́ўнік |
капіта́н-спра́ўнікі |
| Р. |
капіта́н-спра́ўніка |
капіта́н-спра́ўнікаў |
| Д. |
капіта́н-спра́ўніку |
капіта́н-спра́ўнікам |
| В. |
капіта́н-спра́ўніка |
капіта́н-спра́ўнікаў |
| Т. |
капіта́н-спра́ўнікам |
капіта́н-спра́ўнікамі |
| М. |
капіта́н-спра́ўніку |
капіта́н-спра́ўніках |
Крыніцы:
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капіта́н-інжыне́р
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капіта́н-інжыне́р |
капіта́н-інжыне́ры |
| Р. |
капіта́н-інжыне́ра |
капіта́н-інжыне́раў |
| Д. |
капіта́н-інжыне́ру |
капіта́н-інжыне́рам |
| В. |
капіта́н-інжыне́ра |
капіта́н-інжыне́раў |
| Т. |
капіта́н-інжыне́рам |
капіта́н-інжыне́рамі |
| М. |
капіта́н-інжыне́ру |
капіта́н-інжыне́рах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)