капка́н
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
капка́н |
капка́ны |
| Р. |
капка́на |
капка́наў |
| Д. |
капка́ну |
капка́нам |
| В. |
капка́н |
капка́ны |
| Т. |
капка́нам |
капка́намі |
| М. |
капка́не |
капка́нах |
Крыніцы:
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
капка́н м., охот., перен. па́стка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
капка́н, ‑а, м.
Паляўнічая звералоўная пастка, якая складаецца з дзвюх жалезных дуг і спружыны. Паставіць капкан на звера. Трапіць у капкан. □ [Антон] узяў учора на капкан [лісу]. Карпюк.
[Цюрк.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капка́н, капка́ны ’паляўнічая пастка’, ’кайданы’ (Нас., ТСБМ, Сцяшк.) < рус. капкан, запазычанага з цюрк. kapkan, kapɣan ’пастка, пятля’ < цюрк. qap‑ ’хапаць’ (Фасмер, 2, 186; Шанскі, 2 (К), 56; ЕСУМ, 2, 373).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зара́джаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад зарадзіць 2.
2. у знач. прым. З устаўленым зарадам; прыгатаваны да дзеяння (пра агнястрэльную зброю, міну, капкан і пад.). Зараджаная вінтоўка. Зараджаны дыск.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Лапка́н ’пастка’ (нараўл., Мат. Гом.). Утворана ў выніку кантамінацыі лексем капкан і лапанка, лапаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
замані́ць сов. замани́ть;
з. драпе́жніка ў па́стку — замани́ть хи́щника в капка́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́стка ж.
1. капка́н м., западня́, лову́шка;
2. (для крыс) крысоло́вка;
3. (для мышей) мышело́вка;
4. перен. лову́шка, западня́, се́ти мн.;
тра́піць у ~ку — попа́сть в лову́шку (западню́, се́ти)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жале́за ср.
1. в разн. знач. желе́зо;
тэмперату́ра плаўле́ння ж. — температу́ра плавле́ния желе́за;
вы́рабы з ж. — изде́лия из желе́за;
у я́блыках шмат ж. — в я́блоках мно́го желе́за;
2. обл. капка́н м.;
◊ вы́паліць гара́чым жале́зам — вы́жечь калёным желе́зом;
куй ж., паку́ль гара́чае — посл. куй желе́зо, пока́ горячо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
настаўля́ць I несов.
1. в разн. знач. наставля́ть;
2. (выдвигать вперёд) выставля́ть;
3. (взгляд и т.п.) уставля́ть; устремля́ть;
4. охот. (капкан, западню) настора́живать;
5. (уши) настора́живать, нава́стривать;
6. (воротник) поднима́ть;
7. разг. (самовар) ста́вить;
1-7 см. наста́віць I
настаўля́ць II несов. (давать наставление) наставля́ть; см. наста́віць II
настаўля́ць III сов., разг. (поставить во множестве) наста́вить, понаста́вить;
н. тале́рак на стол — наста́вить (понаста́вить) таре́лок на стол
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)