ка́нт
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ка́нт |
ка́нты |
| Р. |
ка́нта |
ка́нтаў |
| Д. |
ка́нту |
ка́нтам |
| В. |
ка́нт |
ка́нты |
| Т. |
ка́нтам |
ка́нтамі |
| М. |
ка́нце |
ка́нтах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кант², -а, М ка́нце, мн. -ы, -аў, м. (уст.).
Пахвальнае песнапенне ўрачыстага царкоўнага або свецкага зместу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ка́нт
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Ка́нт |
Канты |
| Р. |
Канта |
Кантаў |
| Д. |
Канту |
Кантам |
| В. |
Канта |
Кантаў |
| Т. |
Кантам |
Кантамі |
| М. |
Канце |
Кантах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кант I м.
1. кант, ребро́ ср.;
2. (шнурок) кант
кант II м. (похвальное песнопение) кант
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кант¹, -а, М ка́нце, мн. -ы, -аў, м.
1. Востры край, рабро чаго-н.
К. стала.
2. Каляровы шнурок, аблямоўка па краях або швах адзення, часцей форменнага.
3. Палоска, якой абклеены (абведзены) па краях у выглядзе рамкі малюнак, табліца і пад.
|| памянш. ка́нцік, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. ка́нтавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кантII (песнопение) ист. кант, род. ка́нта м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кантI
1. (ребро в доске и т. п.) кант, род. ка́нта м.;
2. (шнурок) кант, род. ка́нта м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кант 1, ‑а, М канце, м.
1. Востры бераг, край, рабро чаго‑н. — Чалавек на тры крокі стаў бегчы за немцам і аглушыў яго па галаве кантам рыдлёўкі. Чорны. Якаў.. пачаў вылазіць з кабіны і, хоць на гэты раз помніў пра верхні кант, усё ж зноў выцяўся аб яго галавой. Кулакоўскі. // Рабро ў дошцы або брусе, абчасаных так, што ў папярочным сячэнні атрымліваецца прамавугольнік. // Спецыяльна адпрасаваны згіб на штанах. Ігар прапусціць лекцыю, але затое прыбярэцца ў інстытут: надушыцца, выпрасуе кант, на тоўсты вузел завяжа гальштук. Карпюк.
2. Каляровы шнурок, аблямоўка па краях або швах адзежы, часцей форменнай. Пападаліся галіфэ — чорныя, зялёныя і ўсё з чырвонымі або жоўтымі кантамі. Чорны. Праз адкрытыя вокны бачыў ён [Міколка] чорныя мундзіры, чорныя шапкі з чырвонымі кантамі. Лынькоў. // Палоска, кайма, якая аблямоўвае малюнак, фотакартку, табліцу і пад.
3. Край пераплёту вокладкі, які выступае за лінію абрэзу кніжнага блока.
[Ням. Kante.]
кант 2, ‑а, М канце, м.
Уст. Пахвальнае песнапенне ўрачыстага свецкага або царкоўнага зместу.
[Ад лац. cantus — спяванне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кант ’востры бераг, край, рабро чаго-небудзь’, ’аблямоўка’, ’кайма’ (ТСБМ, Клім., Сцяшк.; гродз., З нар. сл.), драг. кант, кантэ ’стрэлкі ў адпрасаваных штанах’ (Лучыц-Федарэц., вусн. паведамл.). З польск. kant ’край, востры бераг’, якое з ням. Kante < ст.-франц. cant ’вугал’, < лац. canthus ’куток у воку’, ’вобад кола’ (Слаўскі, 2, 43–46; Фасмер, 2, 181).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аканто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, мн. -і, -то́вак, ж.
1. гл. кантаваць.
2. Палоска, якой акантаваны малюнак, табліца і пад., кант (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)