кане́чне
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| кане́чне |
- |
- |
Крыніцы:
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кане́чне.
1. пабочн. сл. Само сабой зразумела, без сумнення.
Я, к., нічога не ведала.
2. прысл. Абавязкова, што б ні здарылася.
К. я не паеду ў вёску.
3. часц. Так, вядома. — Ці маеце ахвоту падарожнічаць? — К!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кане́чне
часціца
Крыніцы:
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кане́шне і кане́чне,
1. пабочн. сл. Само сабой зразумела, без сумнення. Аб гэтым канцэрце яшчэ задоўга прагудзелі ўсе вушы, і я вырашыў не прамінуць яго і, канешне, запрасіць Соню. Ракітны. Канечне, вельмі добра ведаць мову суседзяў, але найперш трэба ведаць сваю. Арабей.
2. прысл. Абавязкова, што б там ні было. Рызыкаваць хлопцам не хацелася: у іх жа вунь колькі зброі, і яны павінны канешне знайсці партызан... Якімовіч. // безас. у знач. вык. (часцей з адмоўем). Разм. Абавязкова. — А ты, брат Янка, пільнуй адзежу, бо прыдзецца зняць усё, апроч шапак... Не канечне стаяць над ёю крукам, — зрабіў агаворку Марцін, — а з вока спускаць не трэба. Колас. Пасля пачалі казаць: «Няхай сабе жывуць здаровенькі, а мне не канешне зрывацца з бацькаўскіх сцежак». Чорны.
3. сцвярдж. часціца. Так, зразумела, вядома. — [Ваш сын] служыў разам з маім Андрушам, хацела праведаць, пагаварыць... — А-а, яно канешне, канешне, — няпэўна прамовіў стары. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вядо́ма.
1. пабочн. сл. Зразумела, канечне, несумненна.
Нам хацелася, в., пачуць ад яго нешта незвычайнае.
2. часц. Бясспрэчна, так.
Ты напішаш мне? — В. напішу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разлу́чніца, ‑ы, ж.
1. Разм. Жан. да разлучнік.
2. Абл. Жанчына, якая развялася з мужам. Канечне, крыху ніякавата браць замуж разлучніцу. Мыслівец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зразуме́лы, -ая, -ае.
1. Даступны разуменню.
Зразумелае пытанне.
Дакладчык даволі зразумела (прысл.) растлумачыў факты, падзеі.
2. Апраўданы, небеспадстаўны.
Цалкам зразумелае пярэчанне.
3. зразуме́ла, пабочн. сл. Вядома, канечне.
Я, зразумела, згадзіўся на яго прапанову.
4. зразуме́ла, безас., у знач. вык. Ясна.
Усё зразумела.
|| наз. зразуме́ласць, -і, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Таўжэ́ш ’няўжо, хіба’ (Скарбы), таўжэ́ш ’вядома, канечне’ (шчуч., З нар. сл.). З *та‑ўжэ‑ж, параўн. та ўжэ(ж) ’няўжо ж, ды ўжо’ (Сцяшк. Сл.), гл. та, ужо, ж(а); адрозненні ў семантыцы звязаны з інтанацыйным суправаджэннем.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зака́лец, ‑льну, м.
Сыры, непрапечаны слой у хлебе каля ніжняй скарынкі. — Печ — .. справа хітрая, канечне, патрэбна цэгла адмысловая, недапаленая цэгла не пойдзе, скарыначку выпечаную не дасць, закалец можа аказацца. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вядо́мы¹, -ая, -ае.
1. Такі, пра якога ведаюць, маюць звесткі.
Вядомыя ўсім падзеі.
Вядомая справа (рэч) (канечне, зразумела; разм.). Як вядома (пабочн. сл.).
2. Такі, пра дзейнасць якога ўсе добра ведаюць, які карыстаецца славай.
В. пісьменнік.
3. Агульнапрызнаны (у спалучэнні з назоўнікамі ацэначнага, харакгарызуючага значэння; разм.).
В. гуляка.
В. махляр.
|| наз. вядо́масць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Набыць в. (стаць вядомым у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)