зы́баць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што (разм.).
Калыхаць у зыбцы; гайдаць.
З. дзіця.
Хвалі зыбаюць човен.
|| аднакр. зыбану́ць і зыбну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. зы́банне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зы́баць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зы́баю |
зы́баем |
| 2-я ас. |
зы́баеш |
зы́баеце |
| 3-я ас. |
зы́бае |
зы́баюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зы́баў |
зы́балі |
| ж. |
зы́бала |
| н. |
зы́бала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зы́бай |
зы́байце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
зы́баючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зы́баць несов., разг. колеба́ть, кача́ть, пока́чивать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зы́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм. Гушкаць, то падымаючы, то апускаючы. Зыбаць дзіця. □ Турбот нямала ў Нёмана заўсёды. Спяшаецца з пагоркаў ён, з далін, Каб зыбаць караблі на быстрых водах І карагодзіць лопасці турбін. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зы́баць ’гушкаць’. Рус. зы́бить, дыял. зы́бать ’тс’, палаб. zåibi‑sǎ ’гушкаецца’ (3 ас.), славен. zíbati ’гушкаць’ (у тым ліку ў калысцы), серб.-харв. зи́бати ’гушкаць’. Ст.-слав., ст.-рус. зыбати. Прасл. zybati, верагодна, суадносіцца з арм. cup, cupʼ ’зыб’ (Сараджава, Этимология, 1976, 64–66); да і.-е. асновы *gʼūb‑ (да якой можна ўзвесці зыбаць), магчыма, адносіцца нарв. дыял. gǒp ’бездань’. Больш надзейных і.-е. паралелей яшчэ не выяўлена. Фасмер, 2, 109; Шанскі, 2, З, 114; Куркіна, Этымалогія, 1967, 140, 143; Макіенка, Вопр. географии, № 81, 75; Скок, 3, 653, дзе іншая літ-ра. Спробы этымалогіі арм. слоў: Ачаран, 3, 474–475.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зазы́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Пачаць зыбаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зы́бить несов., уст. зы́баць, калыха́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зыбану́ць і зыбну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Аднакр. да зыбаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зы́біць
‘зыбаць - гушкаць каго-небудзь, што-небудзь, то падымаючы, то апускаючы’
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зы́блю |
зы́бім |
| 2-я ас. |
зы́біш |
зы́біце |
| 3-я ас. |
зы́біць |
зы́бяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зы́біў |
зы́білі |
| ж. |
зы́біла |
| н. |
зы́біла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зы́б |
зы́бце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
зы́бячы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
пазы́баць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Зыбаць некаторы час. А жыццё, яно ... — і Сямён Васільевіч пазыбаў рукой, — хвалюецца. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)