зыб, -у, м.

Лёгкае хістанне воднай паверхні, рабізна на ёй.

Азёрны з.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зы́б

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. зы́б
Р. зы́бу
Д. зы́бу
В. зы́б
Т. зы́бам
М. зы́бе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зыб, -у м. зыбь ж.;

○ мёртвы з. — мёртвая зыбь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зыб, зыбу, м.

Лёгкае хістанне воднай паверхні, рабізна на воднай паверхні. Затока. Ні хвалі, ні зыбу няма, І тут нават кручы не надта крутыя. Зарыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Зыб ’лёгкае хістанне воднай паверхні’. Рус. зыбь. Ст.-рус. зыбь (XVI ст.). Ад дзеяслова зыбаць (гл.) з тэматычным ‑ь (< *‑ĭ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зы́бавіца, -ы, ж. (разм.).

Тое, што і зыб.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зыбь ж. зыб, род. зы́бу м., зы́банне, -ння ср.;

мёртвая зыбь мёртвы зыб.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зы́біць

‘зыбаць - гушкаць каго-небудзь, што-небудзь, то падымаючы, то апускаючы’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зы́блю зы́бім
2-я ас. зы́біш зы́біце
3-я ас. зы́біць зы́бяць
Прошлы час
м. зы́біў зы́білі
ж. зы́біла
н. зы́біла
Загадны лад
2-я ас. зы́б зы́бце
Дзеепрыслоўе
цяп. час зы́бячы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Жмур ’бурбалка’ (КСТ). Укр. жму́ри мн. л. ’зыб, бурбалкі’. Даль фіксуе жмуркі ’вочы’, паколькі вочы могуць вызначацца рознымі назвамі круглых выпуклых прадметаў (вульг. шары, банькі; глаза < круглыя каменьчыкі), магчыма, і тут зварот: жмуры ’вочы’ (якія жмурацца) > ’бурбалкі’. Іншы ход: жмурыць > ’моршчыць’ — ’зыб’. Абодва тлумачэнні патрабуюць выяснення прамежкавых ступеней.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Калыба́ ’зыб на рацэ’ (гом., Яшк.). Дастаткова блізкія формы адзначаны ў рус. мове: раз. колыбка ’гайданка (на моры, возеры, рацэ)’ і асабліва адзначае Джэмсам colliboke ’хвалі’. Хутчэй за ўсе незалежныя ўтварэнні, вытворныя ад kolybati (аб якім гл. пад калываць).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)