зме́ст
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
зме́ст |
| Р. |
зме́сту |
| Д. |
зме́сту |
| В. |
зме́ст |
| Т. |
зме́стам |
| М. |
зме́сце |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
змест, -у, М -сце, м.
1. Тое, што складае сутнасць каго-, чаго-н.
Адзінства формы і зместу.
2. Тэма, асноўная сутнасць выкладу, выказвання.
З. размовы.
З. твора.
3. Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці ў пачатку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
змест (род. зме́сту) м.
1. (сущность, смысл) содержа́ние ср.;
з. ле́кцыі — содержа́ние ле́кции;
2. оглавле́ние ср., содержа́ние ср.;
з. часо́піса надрукава́ны на апо́шняй старо́нцы — оглавле́ние (содержа́ние) журна́ла напеча́тано на после́дней страни́це
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змест, ‑у, М ‑сце, м.
1. Тое, пра што расказваецца, што выкладаецца, адлюстроўваецца дзе‑н.; тэма (кнігі, артыкула, карціны і пад.). Змест кнігі. Змест оперы. Змест размовы. □ Часамі Данута перакладала змест якога-небудзь англійскага або французскага артыкула, і мы разам захапляліся рознымі дробязямі. Карпюк. // Пералік раздзелаў, састаўных частак кнігі з указаннем старонак, змешчаны ў канцы ці пачатку.
2. Сэнс, сутнасць чаго‑н. Яўхім маўчаў. Але і ў маўчанцы аднаго і ў лёгкіх жартах другіх быў адзін змест і адзін сэнс. Мурашка. [Нават] хаты, поле і лес у сваім старым выглядзе набылі новы змест, тварылі новыя настроі. Бядуля. // Аснова з’явы ці працэсу, якая вызначае іх сутнасць. Форма і змест. Культура нацыянальная па форме і сацыялістычная па зместу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Змест ’тэма, сутнасць’. Укр. зміст. Бязафіксны назоўнік ад дзеяслова змѣщати (Сіноніма) ’умяшчаць’ ад кораня měst‑ (гл. места) з суфіксам ‑ja‑ і прэфіксам з‑ < *sъ‑. Тэрмін замацаваўся ў пачатку XX ст., у прыватнасці ў творах М. Багдановіча (1911 г.). Жаўтобрух (Мова укр. періодичної преси, 1970, 160) фіксуе ўкр. зміст у 1909 г. Не выключаны ўкр. уплыў на замацаванне ці ўтварэнне тэрміна ў бел., паколькі цяжка ўявіць незалежнасць гэтых слоў. Першаснае (магчыма, не актуалізаванае) значэнне ’тое, што змяшчаецца ў нейкай з’яве’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
оглавле́ние ср. змест, род. зме́сту м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
геро́іка, -і, ДМ -ро́іцы, ж.
Гераічны змест, гераічны бок чыёй-н. дзейнасці.
Г. нашых дзён.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бале́т, -а, М -ле́це, м.
1. Від сцэнічнага мастацтва, змест якога раскрываецца ў танцавальна-музычных вобразах.
Класічны б.
2. Тэатральнае прадстаўленне на пэўны сюжэт, змест якога даносіцца сродкамі танца, мімікі і музыкі, а таксама музычны твор, які ляжыць у аснове такога спектакля.
3. Калектыў артыстаў, якія выконваюць такое прадстаўленне.
|| прым. бале́тны, -ая, -ае.
Балетная школа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
азначэ́нне¹, -я, н.
1. гл. азначыць.
2. Абагульненне, якое раскрывае сэнс, змест чаго-н., характарызуе асноўныя рысы чаго-н.
Даць правільнае а. слова.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ліры́зм, -у, м.
1. Лірычны характар, лірычны змест чаго-н.
Л. паэмы.
2. Чуллівасць у перажываннях, у настроі; мяккасць і тонкасць эмацыянальнага пачатку.
Л. беларускага пейзажу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)