зма́заць, зма́жу, зма́жаш, зма́жа; змаж; зма́заны; зак.
1. гл. мазаць.
2. каго-што. Пакрыць слоем чаго-н. тлустага, вадкага.
З. завесы ў дзвярах.
З. драпіну ёдам.
3. што з чаго. Размазаць, сцерці.
З. фарбу рукой.
4. перан., што. Зрабіць невыразным, расплывістым, пазбавіць пэўнасці і вастрыні; сапсаваць, звесці на нішто (разм.).
З. пытанне.
5. каго (што) па чым і без дап. Моцна стукнуць (разм., груб.).
З. па твары.
|| незак. зма́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. зма́зка, -і, ДМ -зцы, ж. (да 2 знач.) і зма́званне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зма́заць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зма́жу |
зма́жам |
| 2-я ас. |
зма́жаш |
зма́жаце |
| 3-я ас. |
зма́жа |
зма́жуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зма́заў |
зма́залі |
| ж. |
зма́зала |
| н. |
зма́зала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зма́ж |
зма́жце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
зма́заўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зма́заць сов.
1. в разн. знач. сма́зать;
з. го́рла ёдам — сма́зать го́рло йо́дом;
з. кантра́снасць зды́мка — сма́зать контра́стность сни́мка;
з. вастрыню́ пыта́ння — сма́зать остроту́ вопро́са;
2. (израсходовать) изма́зать;
з. усю́ фа́рбу — изма́зать всю кра́ску;
3. разг. изма́зать, испа́чкать, измара́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зма́заць, змажу, змажаш, змажа; зак., каго-што.
1. Пакрыць слоем чаго‑н. тлустага, вадкага; памазаць. Змазаць лыжы. Змазаць пісталет. □ Медсястра таропка змазала ёдам скуру навокал раны. М. Ткачоў.
2. Сцерці, размазаць (пра што‑н. намаляванае, напісанае і пад.). Змазаць фарбу рукой. // Зрабіць некантрастным, расплывістым (пераважна пры фатаграфаванні).
3. і без дап. Разм. груб. Моцна стукнуць (па твары, вуху і пад.). — Вось я ўжо калі-небудзь ды змажу,.. месца жывога на табе не пакіну. Лынькоў.
4. Разм. Запэцкаць, вымазаць што‑н. Змазаць сукенку.
5. Зрасходаваць на змазку, змазванне. Змазаць увесь дзёгаць.
6. перан. Разм. Пазбавіць эфекту; сапсаваць, звесці на нішто. [Міхась] думаў, што ўсе пачнуць хваліць хараство верша, захапляцца трапнасцю дэталей... Ажно гэты дзядзька Лявон змазаў усё. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́заць¹, ма́жу, ма́жаш, ма́жа; маж; ма́заны; незак.
1. што. Пакрываць тонкім слоем чаго-н. тлустага або вадкага.
М. хлеб маслам.
М. калёсы дзёгцем.
2. Тое, што і пэцкаць (у 1 знач.; разм.).
М. сшытак.
М. рукі фарбай.
3. што. Няўмела маляваць або пісаць (разм.).
|| зак. зама́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны (да 2 знач.), зма́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны (да 1 і 2 знач.), нама́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны і пама́заць, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны (да 1 знач.).
|| аднакр. мазну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 і 2 знач.).
|| наз. ма́занне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уса́лить сов., прост. пама́заць (зма́заць) са́лам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зма́зка, -і, ДМ -зцы, ж.
1. гл. змазаць.
2. Рэчыва, якім змазваюць.
Лыжная з.
|| прым. зма́зачны, -ая, -ае.
Змазачнае масла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прама́заць¹, -ма́жу, -ма́жаш, -ма́жа; -ма́ж; -ма́заны; зак., што.
Усюды старанна змазаць, намазаць.
П. усе часткі машыны.
|| незак. прама́зваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зма́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да змазаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сплява́ць, сплюю, сплюеш, сплюе; зак., што.
Разм. Спэцкаць, змазаць што‑н. пляўкамі; запляваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)