зе́рневы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
зе́рневы |
зе́рневая |
зе́рневае |
зе́рневыя |
| Р. |
зе́рневага |
зе́рневай
зе́рневае |
зе́рневага |
зе́рневых |
| Д. |
зе́рневаму |
зе́рневай |
зе́рневаму |
зе́рневым |
| В. |
зе́рневы (неадуш.)
зе́рневага (адуш.) |
зе́рневую |
зе́рневае |
зе́рневыя (неадуш.)
зе́рневых (адуш.) |
| Т. |
зе́рневым |
зе́рневай
зе́рневаю |
зе́рневым |
зе́рневымі |
| М. |
зе́рневым |
зе́рневай |
зе́рневым |
зе́рневых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зе́рневы, ‑ая, ‑ае і зернявы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае адносіны да зерня (у 1 знач.). Зерневы фураж. // Звязаны з вырошчваннем зерня. Зерневая гаспадарка.
2. Які дае плады ў выглядзе зярнят. Зернявыя культуры. // у знач. наз. зе́рневыя, ‑ых. Злакавыя сельскагаспадарчыя культуры (жыта, пшаніца, авёс і пад.), зерне якіх выкарыстоўваецца як прадукт харчавання. Уборка зерневых.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зе́рне, -я, зярня́ці, мн. зе́рні, -яў і зярня́ты, -ня́т, н.
1. Плод, семя злакаў (а таксама некаторых іншых раслін).
Ячменнае з.
Кава ў зернях.
2. зб. Насенне хлебных злакаў.
Хлеб у зерні.
3. Невялікі прадмет, крупінка чаго-н.
Жамчужнае з.
4. перан. Ядро, зародак чаго-н. (кніжн.).
З. ісціны.
|| памянш. зярня́тка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.) і зе́рнетка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.).
|| прым. зе́рневы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і зернявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).
Зерневыя (зернявыя) культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зернефура́ж, ‑у, м.
Зерневы фураж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зерново́й
1. зе́рневы;
2. (хлебный) збо́жжавы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зерне... (а таксама зерня...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: «зерне», «зерневы», напрыклад: зернесушылка, зернеўборачны, зернесаўгас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Галіна́ (БРС, Шат.). Параўн. у Насовіча голина ’галіна дрэва, асабліва без лісця’. Утварэнне суфіксам *‑ina ад *golъ ’голы’ (параўн. адносна семантыкі галлё, гл.). Форма *golina са значэннем ’галіна, галінка’, здаецца, толькі беларуская. У рус. гаворках голина́ — гэта ’голае месца, голая зямля’, ’аўчына са збрытай шэрсцю, на якой вышываюць’ (гл. СРНГ), ва ўкр. мове голина́ ’адборны зерневы хлеб, акрамя аўса’ (Грынч.). Таму можна лічыць бел. галіна́ самастойным утварэннем, пашыраным толькі на бел. тэрыторыі.
Га́ліна ’асобная паляна ў лесе, асобная чыстая прастора сярод кустоў’ (Цэнтр. і Усх. Палессе) (Яшкін). Падрабязна аб гэтай групе слоў, зыходным для якіх з’яўляецца *galo, *galь з цэнтрам пашырэння ў Палессі, гл. Талстой, Геогр., 104–110. Зыходным для гэтага геаграфічнага тэрміна трэба лічыць прасл. *golъ ’голы’ (*gal‑, *gol‑ — гэта старое чаргаванне галосных, яшчэ з праславянскай эпохі). Такім чынам, першаснае значэнне слова было ’адкрытая, незарослая, голая мясціна’. Магчыма, сюды адносіцца і га́лка ’месца паміж кустамі, дае расце трава’ (Яшкін), але гэта не зусім надзейна, таму што корань *gal‑ аб’яднаў, здаецца, зусім не роднасныя па паходжанню словы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)