зеляне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Станавіцца зялёным.
Медзь зелянее.
З. ад злосці.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрывацца свежай травой, лісцем.
Пачалі з. лугі і дрэвы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца (пра што-н. зялёнае).
|| зак. пазеляне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.) і ззеляне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зеляне́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зеляне́ю |
зеляне́ем |
| 2-я ас. |
зеляне́еш |
зеляне́еце |
| 3-я ас. |
зеляне́е |
зеляне́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зеляне́ў |
зеляне́лі |
| ж. |
зеляне́ла |
| н. |
зеляне́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
зеляне́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зеляне́ць несов.
1. в разн. знач. зелене́ть;
луг ~не́е — луг зелене́ет;
бро́нза ад ча́су ~не́е — бро́нза от вре́мени зелене́ет;
з. ад зло́сці — зелене́ть от зло́сти;
2. (выделяться своей зеленью) зелене́ть, зелене́ться;
удалечыні́ ~не́е гай — вдали́ зелене́ет (зелене́ется) ро́ща
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зеляне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Станавіцца зялёным, пакрываючыся травою, лісцем. Луг пачаў зелянець. □ Зацвілі пралескі, сон, кураслеп, пачалі зелянець вербы і бярозы. Курто. // Быць зялёным, у зелені. Хоць гэты край знаходзіцца і досыць далёка ад экватара, але большасць дрэў і кустоў зелянеюць увесь год. Маўр.
2. Набываць зялёную афарбоўку, зялёны колер. За акном пачынала зелянець неба. Мележ. // Станавіцца бледным, мяняцца ў твары пад уплывам злосці, зайздрасці і пад. Зелянець ад злосці. □ Некалькі разоў твар Паліводскага зменьваў свой колер: то чырванеў, то зелянеў, то бялеў, то зноў чырванеў. Чорны.
3. Пакрывацца зеленню (у 4 знач.). Медзь зелянее ад часу.
4. Вылучацца сваім зялёным колерам; віднецца (пра што‑н. зялёнае). Навокал рассцілалася поле, яшчэ даволі стракатае: за жаўтлявым спелым жытам зелянела бульба, з другога боку — сінеў лубін. Шамякін. Прама за ракой стаяў адзінокі дуб, а крыху далей — зелянеў невялікі бярозавы гай. Шашкоў.
•••
У вачах зелянее (зелена) — пра з’яўленне зялёнага колеру, памутнення ў вачах (у стане млосці і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазеляне́ць гл. зелянець.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зеляне́цца несов., см. зеляне́ць 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
руне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.
Узыходзячы, зелянець (звычайна пра азімыя пасевы).
Рунее жыта.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зазеляне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.
Пачаць зелянець (у 2 і 3 знач.).
Зазелянела рунь.
Удалечыні зазелянеў гай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)