згрызо́та, -ы, ДМ -зо́це, ж. (разм.).
1. Спрэчкі, звадкі, грызня.
2. Душэўныя мукі, перажыванні, смутак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
згрызо́та
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
згрызо́та |
згрызо́ты |
| Р. |
згрызо́ты |
згрызо́т |
| Д. |
згрызо́це |
згрызо́там |
| В. |
згрызо́ту |
згрызо́ты |
| Т. |
згрызо́тай
згрызо́таю |
згрызо́тамі |
| М. |
згрызо́це |
згрызо́тах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
згрызо́та ж., разг.
1. ссо́ра, грызня́;
2. перен. душе́вные му́ки; тоска́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
згрызо́та, ‑ы, ДМ ‑зоце, ж.
Разм.
1. Душэўныя мукі, перажыванні. Ніколі панна Анэля .. не мела такой згрызоты, як у гэты вечар: «жартачкі», Ядвіська замуж выходзіць, а яна, Анэля, у старых дзеўках астанецца. Бядуля.
2. Спрэчкі, звадкі. Уласніцкія імкненні Міхала стварылі ў яго сям’і атмасферу варожасці, згрызот, калатні і фактычна прывялі яе да распаду. Луфераў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Зґрызо́та ’перажыванне’ (Сл. паўн.-зах.). З польск. zgryzota ’тс’ на што указвае выбухное ґ. Параўн. згрыжа, але суфікс тут ‑ot‑a.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гры́жа 1 ’грыжа’ (БРС). Рус. гры́жа, укр. гри́жа ’тс’ (агляд матэрыялу гл. у Трубачова, Эт. сл., 7, 161–162). Да *gryz‑ti ’грызці’: *gryz‑ja. Гл. яшчэ Фасмер, 1, 466.
Грыжа 2 ’сварка, лаянка і да т. п.’ (Нас.) ’згрызота’ (Шат., Сцяц.), ’грызня’ (Жд. 1). Належыць да слав. (прасл.) *gryža ’хваляванне, клопаты, гора, хвароба, рана, згрызота і г. д.’ (агляд у Трубачова, Эт. сл., 7, 161–162), якое паходзіць з *gryz‑ja (да *gryzti ’грызці’).
Гры́жа 3, грыжан, грыжына ’бручка’ (у паўночнай Беларусу гл. Смулкова, Лекс. балтызмы, 40). Запазычанне з літ. мовы (параўн. літ. gríežtas; Смулкова, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)