звіне́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -нім, -ніце́, -ня́ць; -ні́; незак.
Утвараць металічны гук.
Звініць званок.
Звіняць галасы дзяцей.
У вушах звініць (пра звон у вушах).
|| зак. празвіне́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -нім, -ніце́, -ня́ць; -ні́.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звіне́ць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
звіню́ |
звіні́м |
| 2-я ас. |
звіні́ш |
звініце́ |
| 3-я ас. |
звіні́ць |
звіня́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
звіне́ў |
звіне́лі |
| ж. |
звіне́ла |
| н. |
звіне́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
звіні́ |
звіні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
звінючы́ |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
звіне́ць несов.
1. издава́ть звон, звене́ть;
звіня́ць стру́ны — звеня́т стру́ны;
звіня́ць дзіця́чыя галасы́ — звеня́т де́тские голоса́;
2. (о насекомых) зуде́ть;
звіня́ць камары́ — зудя́т комары́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звіне́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.
Утвараць тонкі металічны гук. Гулі паравозы, ляскаталі пад’ёмнікі на прыстані, звінелі трамваі. Асіпенка. У кузні грукаталі молаты. Звінела жалеза. Чарнышэвіч. Шуміць піла, звініць тапор, Разносіць рэха гул далёка. Астрэйка. // чым. Утвараць пры дапамозе чаго‑н. такі гук. Вярнуўся [Патапчыкаў] не тым Іванам, што звінеў медалямі адразу пасля дэмабілізацыі з арміі, а зусім не падобным да сябе: прыціхлым, бязмоўным. Васілевіч. А Зося.., пачала расказваць далей, не зважаючы на тое, што Маша хадзіла, звінела шклянкамі. Шамякін. // Звонка гучаць. У школах савецкіх растуць нашы дзеці, роднаю мовай звіняць галасы. Машара. / Пра насякомых, птушак. Над зялёнымі жытнімі каласамі таўкуць мак і звіняць камары. Пташнікаў. У небе бесперастанку звінеў жаваранак. Гурскі. // перан. Поўніцца чым‑н. звінючым. Наваколле зранку звінела дзіцячымі галасамі. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Звіне́ць ’утвараць металічны гук’. Рус. звенеть, укр. дзвеніти, звеніти, палаб. znane ’звініць’ (3 ас.), славен. zvę́niti. Ст.-слав. звенѣти. Ст.-рус. звенѣти. Ст.-бел. звинети (Скарына). Прасл. zvьnčti (або zvъněti, Копечны, Zákl. zásoba, 430) > чэш. zníti, славац. znieť ’звінець’ і інш. Прасл. слова мае спрэчныя суадносіны з і.-е. (Фасмер, 2, 86–88; Шанскі, 2, З, 77; Голуб-Копечны, 438). Першая магчымасць: zvьněti < і.-е. *gʼhu̯en‑ ’гучаць’: літ. žvéngti, лат. zvíegt ’іржаць’, алб. zē ’голас’ (Покарны, 1, 490; Траўтман, 374; Скок, 3, 668). Іншая магчымасць: і.-е. корань su̯en‑ ’гучаць’, ст.-інд. svanati ’гучыць’, лац. sono ’гучу’. Махэк₂ (717–718) пачатковае z замест s тлумачыць уздзеяннем зваць (гл.), звяк (гл.), які тады ўзводзіцца да *gʼhu̯en‑ (БЕР, 1, 623). Гл. звяга, звон, звяк.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
звінець, пазвоньваць, дзынкаць; дзвэнкаць, брэнкаць, брынчаць, брынчэць, брынкаць, зумкаць (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зазвіне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ні́ць; зак.
Пачаць звінець.
Зазвінеў званок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
балабо́ніць, -ню, -ніш, -ніць; незак. (разм.).
1. Звінець, гучаць.
2. перан. Балбатаць, шпарка, несупынна гаварыць.
Б. увесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазвіне́ць, ‑ніць; зак.
Звінець некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)