зваро́так
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
зваро́так |
зваро́ткі |
| Р. |
зваро́тка |
зваро́ткаў |
| Д. |
зваро́тку |
зваро́ткам |
| В. |
зваро́так |
зваро́ткі |
| Т. |
зваро́ткам |
зваро́ткамі |
| М. |
зваро́тку |
зваро́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зваро́так, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.
У граматыцы: слова ці група слоў, якімі называюць таго, да каго звяртаюцца.
Выдзеліць коскамі з.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зваро́так, -тка м., грам. обраще́ние ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зваро́так, ‑тка, м.
Слова або група слоў, якія называюць асобу ці прадмет, да якіх звяртаюцца. Знакі прыпынку пры зваротку. Вылучыць зваротак інтанацыяй.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зваро́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
зваро́тка |
зваро́ткі |
| Р. |
зваро́ткі |
зваро́так |
| Д. |
зваро́тцы |
зваро́ткам |
| В. |
зваро́тку |
зваро́ткі |
| Т. |
зваро́ткай
зваро́ткаю |
зваро́ткамі |
| М. |
зваро́тцы |
зваро́тках |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Васпа́ня, васпа́ні ’зваротак пані’ (Нас., Касп., БРС, Бір. Дзярж., Гарэц.). Запазычанне з польск. (параўн. ва́спа́н < waspan). Магчыма, таксама, што гэта ўтварэнне на базе запазычанага ва́спа́н ужо ў беларускай мове. Параўн. ва́спа́н, ва́са́н. Рус. дыял. васпа́ня ’васпані’ (смал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́сан ’тытул-зваротак у дробнай польскай шляхты, а таксама сярод беларусаў’ (Мядзв.); ’пан’ (Др.-Падб.), васа́н ’тс’ (Гарэц., Касп.). Запазычанне з польск. wasan ’тс’ (а гэта, як і waspan, скарачэнне з waszmość pan; гл. Брукнер, 603). Параўн. васп́ан.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́спан ’зваротак ваша міласць, пан’ (БРС, Нас., Шат., Мядзв., Бір. Дзярж.), васпа́н ’тс’ (Гарэц., Касп.). Запазычанне з польск. waspan ’тс’ (а гэта скарачэнне з waszmość pan; гл. Брукнер, 603). Рус. дыял. (смал.) ва́спан ’тс’. Параўн. ва́сан ’тс’, васпа́ні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чарця́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑цяцы, Т ‑ай (‑аю), ж.
Разм. Тое, што і чорт (ужываецца як фамільярна-грубаватае слова-зваротак). — Часам так схаваецца, чарцяка [грыб], што ўсё лісце пераграбеш — няма. Сачанка. [Андрэй Чарныш:] — Ах ты, чарцяка, думаю, а самому чамусьці дужа радасна стала. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паважа́ны, ‑ая, ‑ае.
Які выклікае пачуццё павагі, да якога адчуваюць павагу. Паважаны чалавек. □ Студэнты сумеліся і не ведалі, што адказаць паважанаму прафесару. Дуброўскі. // Ужываецца ў якасці эпітэта ў ветлівым звароце. Паважаныя таварышы! Паважаныя госці! // у знач. наз. паважа́ны, ‑ага, м.; паважа́ная, ‑ай, ж. Ужываецца як зваротак з выражэннем фамільярнасці, пагарды, іроніі. Вось што я вам скажу, паважаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)