засяда́цель, -я, мн. -і, -яў, м.

Прадстаўнік насельніцтва, выбраны для ўдзелу ў разглядзе грамадскіх і крымінальных спраў у судзе.

Народны з.

|| прым. засяда́цельскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

засяда́цель

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. засяда́цель засяда́целі
Р. засяда́целя засяда́целяў
Д. засяда́целю засяда́целям
В. засяда́целя засяда́целяў
Т. засяда́целем засяда́целямі
М. засяда́целю засяда́целях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

засяда́цель м. заседа́тель;

○ наро́дны з. — наро́дный заседа́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засяда́цель, ‑я, м.

Выбарны прадстаўнік для ўдзелу ў рабоце якой‑н. установы ў дарэвалюцыйнай Расіі.

•••

Народны засядацель — выбарны прадстаўнік працоўных, які ўдзельнічае ў рабоце народнага суда.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заседа́тель засяда́цель, -ля м.;

наро́дный заседа́тель наро́дны засяда́цель;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асэ́сар, -а, м. (гіст.).

Судовая службовая асоба, засядацель.

○

Калежскі асэсар — цывільны чын восьмага класа, а таксама асоба, якая мела гэты чын, у царскай Расіі.

|| прым. асэ́сарскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асэ́сар, ‑а, м.

1. Гіст. У Старажытным Рыме, у сярэдневяковай Еўропе, у дарэвалюцыйнай Расіі і ў некаторых буржуазных дзяржавах — судовая службовая асоба, засядацель. [Няміра:] — Гэтулькі знайшлося асэсараў, як толькі паны прыйшлі, што кожнаму мы ўсёй вёскаю вінаватыя то таго, то гэтага, то за гэтае, то за тое асталіся. Чорны.

2. Разм. іран. Важны, уплывовы чалавек. [Павал:] — Ён [поп] думае, калі дачку аддаў за армейскага камандзіра, дык ужо вельмі вялікі асэсар. Чорны.

•••

Калежскі асэсар — грамадзянскі чын восьмага класа дарэвалюцыйнай Расіі.

[Лац. assessor.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

наро́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да народа (у 1–3 знач.), створаны народам. Народныя песні. Народная мудрасць. Народная творчасць. Краіны народнай дэмакратыі. □ Атрад быў часткай вялікай народнай сям’і. Брыль.

2. Які належыць дзяржаве, усяму народу. Народны набытак. □ Больш увагі рабоце заводаў павінны ўдзяляць мясцовыя Саветы. Гэтага настойліва патрабуюць інтарэсы народнай гаспадаркі. «Звязда».

3. Цесна звязаны з народам, уласцівы духу народа, яго культуры, светапогляду. Савецкая літаратура — народная літаратура. // У складзе некаторых назваў устаноў, арганізацыі службовых асоб. Народная міліцыя. Народны дэпутат. Народны засядацель. Народная дружына. // У складзе ганаровых званняў, якія падаюцца дзеячам культуры. Народны артыст рэспублікі. Народны пісьменнік. Народны мастак.

4. У дарэвалюцыйнай Расіі — створаны спецыяльна для ніжэйшых слаёў грамадства. Народныя школы. Народныя сталовыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)