засла́ць², -сцялю́, -сце́леш, -сце́ле; -сцялі́; -сла́ны; зак., што.
1. Рассцілаючы што-н., пакрыць якую-н. паверхню.
З. стол абрусам.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пакрыць, завалачы сабой (пра што-н., што сцелецца).
Туман заслаў нізіну.
Слёзы заслалі вочы.
|| незак. засціла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засла́ць¹, зашлю́, зашле́ш, зашле́; зашлём, зашляце́, зашлю́ць; зашлі́; засла́ны; зак., каго-што.
1. Адаслаць далёка ці не па прызначэнні.
З. на край свету.
2. Паслаць з якой-н. скрытай, тайнай мэтай.
З. агентаў.
3. Адправіць, пераслаць каму-н., цераз каго-н. (разм.).
З. гасцінцы родным цераз знаёмага.
|| незак. засыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. засы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засла́ць
‘накрыць’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
засцялю́ |
засце́лем |
| 2-я ас. |
засце́леш |
- |
| 3-я ас. |
- |
засце́люць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
засла́ў |
засла́лі |
| ж. |
засла́ла |
| н. |
засла́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
засцялі́ |
засцялі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
засла́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
засла́ць
‘паслаць куды-н’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зашлю́ |
зашлё́м |
| 2-я ас. |
зашле́ш |
зашляце́ |
| 3-я ас. |
зашле́ |
зашлю́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
засла́ў |
засла́лі |
| ж. |
засла́ла |
| н. |
засла́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зашлі́ |
зашлі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
засла́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
засла́ць I сов. засла́ть; (куда-л. далеко — ещё) усла́ть;
з. на Камча́тку — засла́ть (усла́ть) на Камча́тку;
з. груз не па прызначэ́нні — засла́ть груз не по назначе́нию
засла́ць II сов.
1. застла́ть, застели́ть;
з. стол абру́сам — застла́ть (застели́ть) стол ска́тертью;
з. ло́жак — застла́ть крова́ть;
2. (покрыть сплошь) устла́ть;
з. даро́гу кве́ткамі — устла́ть доро́гу цвета́ми;
3. перен. застла́ть, заволо́чь;
дым ~ла́ў дрэ́вы — дым застла́л (заволо́к) дере́вья;
нясце́рпны боль тума́нам ~ла́ў яму́ во́чы — невыноси́мая боль тума́ном застла́ла ему́ глаза́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
засла́ць 1, ‑шлю, ‑шлеш, ‑шле; ‑шлём, ‑шляце; зак., каго-што і чаго.
Разм.
1. Адправіць, пераслаць куды‑н., каму‑н. Кірыл сказаў да матушкі ціха: — Зашлі ты.. [жонцы Каваля] цераз Параску чаго. Колас. // Патаемна пераправіць, даставіць куды‑н. Заслаць лазутчыка.
2. Паслаць, саслаць куды‑н. далёка. Заслаць на край свету.
засла́ць 2, ‑сцялю, ‑сцелеш, ‑сцеле; што.
1. Пакрыць якую‑н. паверхню чым‑н. Заслаць ложак. □ Бабка Параска .. дастала свой чысты настольнік і заслала стол. Колас.
2. Пакрыць, завалачы сабой (пра хмары, туман, слёзы і пад.). Шэрань заслала палі, схавала абрысы ўзгоркаў і пералескаў, ахутала бярозавыя гаі і прысады ля дарог. Хадкевіч. Мутная імгла заслала старэчыя вочы дзеда Кандрата. Пестрак. / у безас. ужыв. Родны бераг імглою заслала. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)