запа́сці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -падзе́; запа́ў, -па́ла; зак.
1. Заваліцца куды-н., за што-н.
Кавалак мыла запаў за шафу.
2. Удацца ўнутр, стаць запалым.
Вочы запалі.
3. перан. Глыбока замацавацца, захавацца.
Словы запалі ў душу.
Што гэта запала табе ў галаву?
|| незак. запада́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запа́сці
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
западзе́ |
западу́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
запа́ў |
запа́лі |
| ж. |
запа́ла |
| н. |
запа́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
западзі́ |
западзі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
запа́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
запа́сці сов.
1. (завалиться за что-л.) запа́сть;
з. за ша́фу — запа́сть за шкаф;
2. (стать впалым) запа́сть, впасть, ввали́ться;
шчо́кі яго́ ~па́лі — щёки его́ запа́ли (впа́ли, ввали́лись);
3. перен. (глубоко укрепиться в уме, памяти, душе, сердце) запа́сть, запечатле́ться; засе́сть;
што гэ́та ~па́ла табе́ ў галаву́? — что э́то засе́ло у тебя́ в голове́?;
4. разг. ослабе́ть;
го́лас запа́ў — го́лос ослабе́л;
◊ з. ў душу́ — запа́сть в ду́шу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́сці, ‑паду, ‑падзеш, ‑падзе; пр. запаў, ‑ла; зак.
1. Увайсці, заскочыць унутр. Выходзячы, [Пракоп] хацеў бразнуць дзвярамі, але запаў слясак у дзвярах. Баранавых.
2. Разм. Падаючы, трапіць куды‑н. У вока запала парушынка.
3. Уваліцца, стаць запалым. У вязня і грудзі запалі і шчокі, Румянец пачаў на іх хворы гарэць. Зарыцкі. Пасля таго, як нарадзілася дзіця, Ірына схуднела. Вочы яе запалі, скулы завастрыліся. Новікаў.
4. перан. Глыбока замацавацца, захавацца (у сэрцы, памяці і пад.). Бывае ж так: скажа хто часам, без ніякага намеру, а цябе словы яго крануць за жывое, западуць глыбока ў памяць. Пальчэўскі. Асабліва мне запала ў галаву тое, што мы з дзядзькам Пракопам пойдзем у нядзелю ў Верамеевічы і ён мяне завядзе на сход камсамольскай ячэйкі. Сабаленка.
5. Разм. Аслабець, заняпасці. А ў горле ў мяне суха, і голас запаў. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запа́сть сов. запа́сці, мног. пазапада́ць;
◊
запа́сть в ду́шу запа́сці ў душу́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запаса́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. запасаць — запасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запа́даць, ‑ае; зак.
Пачаць падаць.
запада́ць, ‑ае.
Незак. да запасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запада́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. западаць — запасці (у 1–3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)