запа́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
запа́льны |
запа́льная |
запа́льнае |
запа́льныя |
| Р. |
запа́льнага |
запа́льнай запа́льнае |
запа́льнага |
запа́льных |
| Д. |
запа́льнаму |
запа́льнай |
запа́льнаму |
запа́льным |
| В. |
запа́льны (неадуш.) запа́льнага (адуш.) |
запа́льную |
запа́льнае |
запа́льныя (неадуш.) запа́льных (адуш.) |
| Т. |
запа́льным |
запа́льнай запа́льнаю |
запа́льным |
запа́льнымі |
| М. |
запа́льным |
запа́льнай |
запа́льным |
запа́льных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
бранябо́йна-запа́льны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
бранябо́йна-запа́льны |
бранябо́йна-запа́льная |
бранябо́йна-запа́льнае |
бранябо́йна-запа́льныя |
| Р. |
бранябо́йна-запа́льнага |
бранябо́йна-запа́льнай бранябо́йна-запа́льнае |
бранябо́йна-запа́льнага |
бранябо́йна-запа́льных |
| Д. |
бранябо́йна-запа́льнаму |
бранябо́йна-запа́льнай |
бранябо́йна-запа́льнаму |
бранябо́йна-запа́льным |
| В. |
бранябо́йна-запа́льны (неадуш.) бранябо́йна-запа́льнага (адуш.) |
бранябо́йна-запа́льную |
бранябо́йна-запа́льнае |
бранябо́йна-запа́льныя (неадуш.) бранябо́йна-запа́льных (адуш.) |
| Т. |
бранябо́йна-запа́льным |
бранябо́йна-запа́льнай бранябо́йна-запа́льнаю |
бранябо́йна-запа́льным |
бранябо́йна-запа́льнымі |
| М. |
бранябо́йна-запа́льным |
бранябо́йна-запа́льнай |
бранябо́йна-запа́льным |
бранябо́йна-запа́льных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
запа́льны, -ая, -ае.
1. Прызначаецца для запальвання.
Запальная бомба.
2. перан. Хвалюючы, які робіць вялікае ўражанне.
З. залік.
Запальныя словы.
|| наз. запа́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
воспламени́тельный запа́льны;
воспламени́тельные соста́вы запа́льныя саста́вы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
све́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам усярэдзіне, якая служыць для асвятлення і іншых мэт.
Стэарынавая с.
Паставіць свечку ў царкве.
Запаліць свечку з водарам ядміну.
Сувенірная с.
2. Прыстасаванне для запальвання чаго-н. (спец.).
Запальныя свечкі рухавіка (у рухавіках унутранага згарання).
3. Медыцынскі прэпарат у выглядзе невялікай капсулы.
4. Прамы ўзлёт, круты пад’ём уверх (спец.).
5. Плямка тлушчу ў варыве.
С. ў супе.
|| прым. све́чачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
запа́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да запалу 1 (у 1 знач.). Запальны шнур.
2. Прызначаны для запальвання. Запальныя кулі. Запальная бомба.
3. Гарачы, хвалюючы. Кажуць, Слава перадала ёй частку сваёй сілы, і хто ідзе міма бярозкі, той чуе, якім запальным заклікам да помсты прасякнут яе шум. Хадкевіч. У гарачыя з апальныя словы[Вера Засуліч] укладвае сваё глыбокае абурэнне супроць тых, хто ставіць палкі ў кола вялікага будаўніцтва. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зажига́тельный
1. запа́льны;
зажига́тельные бо́мбы запа́льныя бо́мбы;
зажига́тельный шнур запа́льны шнур;
зажига́тельное стекло́ запа́льнае шкло;
2. перен. гара́чы, палымя́ны;
зажига́тельная речь гара́чая (палымя́ная) прамо́ва;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
све́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам усярэдзіне, якая служыць для асвятлення. Стэарынавая свечка. □ Куча саломы ляжала ў адным куце, у другім — гарэла самаробная васковая свечка. Шамякін. Шура чыркнуў запалку і паднёс трапяткі жоўты агеньчык спачатку да Валодзевай свечкі, пасля запаліў сваю. Арабей.
2. Адзінка вымярэння сілы святла. Увечары ў новай Пракопавай хаце ярка гарэла вялікая электрычная лямпачка — у сто пяцьдзесят свечак. Ермаловіч.
3. Медыцынскі прэпарат у выглядзе тлушчавай палачкі, які выкарыстоўваецца пры лячэнні гемарою і пад. Гемараідальныя свечкі.
4. Назва некаторых прыстасаванняў для запальвання гаручай сумесі. Запальныя свечкі рухавіка.
5. (звычайна з дзеясл.: «даць», «рабіць»). Вертыкальны пад’ём, узлёт уверх (мяча, самалёта і інш.). Футбаліст даў свечку. □ Урга злёгку, пужаючы, даў свечку. Потым апусціўся на пярэднія ногі і затанцаваў. Караткевіч. // у знач. прысл. све́чкай. Проста ўверх, вертыкальна. Мяч час ад часу свечкай узлятае над сеткай. Даніленка.
•••
Ні богу свечка, ні чорту качарга — пра пасрэднага чалавека, які не вызначаецца здольнасцямі да чаго‑н.
Прыйсці свечкі тушыць гл. прыйсці.
Са свечкай не знойдзеш гл. знайсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)