зако́ўваць гл. закаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зако́ўваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зако́ўваю зако́ўваем
2-я ас. зако́ўваеш зако́ўваеце
3-я ас. зако́ўвае зако́ўваюць
Прошлы час
м. зако́ўваў зако́ўвалі
ж. зако́ўвала
н. зако́ўвала
Загадны лад
2-я ас. зако́ўвай зако́ўвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час зако́ўваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зако́ўваць несов., в разн. знач. зако́вывать; см. закава́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зако́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да закаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём, -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак.

1. каго (што). Надзець на каго-н. кайданы.

З. злачынца.

2. перан., што. Замарозіць, пакрыць лёдам.

Мароз закаваў раку.

3. каго (што). Падбіваючы падкову, пашкодзіць нагу каню.

|| незак. зако́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зако́вывать несов. зако́ўваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зако́ўвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да закоўваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зако́ўвацца несов., страд. зако́вываться; см. зако́ўваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зако́ўванне ср., в разн. знач. зако́вывание, зако́вка ж.; см. зако́ўваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Раскава́ны ’вызвалены ад акоў’, ’вольны, нічым не абмежаваны’ (ТСБМ), раску́ты (Байк. і Некр.). Утворана з пераносным значэннем ад раскава́ць < кава́ць, што магло без прыстаўкі азначаць ’закоўваць у ланцугі’. Цікава, што ў гэтым значэнні вядома укр. кува́ти ’тс’, ст.-рус. ковати ’закоўваць у аковы’ (сустракаецца ў Наўгародскім летапісе 1228 г.), ст.-польск. kować ’закоўваць у ланцугі’. Можна меркаваць яшчэ пра больш раннюю семантыку каваць ’абіваць каваным металам’, напрыклад, ст.-рус. ковати ’тс’ (сустракаецца ў Іпацьеўскім летапісе 1175 г.) < прасл. *kovati ’біць’, параўн. каваны жалезам ’абіты жалезам’. Варыянт раску́ты, як ку́ты, куць ’каваць’ (Байк. і Некр.), імаверна, з польск. kuć ’каваць’, што з’яўляецца вынікам выраўновання дзеяслоўных асноў польск. дыял. kować > kuje > kuć. Гл. кава́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)