за́ячий зае́чы;
за́ячья губа́
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
за́ячий зае́чы;
за́ячья губа́
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зае́чы
прыметнік, прыналежны
| зае́чы | зае́чае | зае́чыя | ||
| зае́чага | зае́чай зае́чае |
зае́чага | зае́чых | |
| зае́чаму | зае́чай | зае́чаму | зае́чым | |
| зае́чы ( зае́чага ( |
зае́чую | зае́чае | зае́чыя ( зае́чых ( |
|
| зае́чым | зае́чай зае́чаю |
зае́чым | зае́чымі | |
| зае́чым | зае́чай | зае́чым | зае́чых | |
Крыніцы:
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
за́яц, за́йца,
1. Невялікі звярок з атрада грызуноў, а таксама футра з яго.
2. Безбілетны пасажыр або глядач, што пранік куды
||
||
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Квасе́ц ’кісліца,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
за́ячы і зае́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да зайца (у 1 знач.).
2.
3. Як састаўная частка некаторых батанічных назваў.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
капу́ста
1. капу́ста;
2.
○
марска́я к. — морска́я капу́ста;
цвятна́я к. — цветна́я капу́ста
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
губа́
I
○
◊ малако́ на губа́х не абсо́хла — молоко́ на губа́х не обсо́хло;
на по́ўную губу́ (е́сці, упі́сваць, уміна́ць) — за о́бе щёки (есть, упи́сывать);
надзьму́ць гу́бы — наду́ть гу́бы;
з пе́най на губа́х — с пе́ной у рта;
разве́сіць гу́бы — разве́сить гу́бы
II
III
IV
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сі́вы́, ‑а́я, ‑о́е і ‑ая, ‑ае.
1. Белы, серабрысты, які страціў афарбоўку (пра валасы).
2. Колеру попелу; шэры.
3. З прымессю шаравата-белай шэрсці (пра футра).
4.
5.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
душа́
◊ д.-чалаве́к — душа́-челове́к;
д.-хло́пец — руба́ха-па́рень;
душо́й загаве́ць — отда́ть бо́гу ду́шу;
чу́е д. — чу́ет се́рдце;
д. мле́е — се́рдце замира́ет;
д. наро́схрыст — душа́ нараспа́шку;
ко́лькі д. хо́ча (жада́е) — ско́лько душе́ уго́дно;
усёй душо́й — всей душо́й;
прада́жная д. — прода́жная душа́;
чарні́льная д. — черни́льная душа́;
чо́ртава д. — чёртова душа́;
адзі́н душо́ю — один одинёшенек;
крыві́ць душо́ю — криви́ть душо́й;
адве́сці душу́ — отвести́ ду́шу;
цёпла на душы́ — тепло́ на душе́;
го́рка на душы́ — го́рько на душе́;
накіпе́ла на душы́ — накипе́ло на душе́;
д. не прыма́е — душа́ не принима́ет;
з душы́ ве́рне — с души́ воро́тит;
душо́й і це́лам — душо́й и те́лом;
загляну́ць у душу́ — загляну́ть в ду́шу;
ле́зці ў душу́ — лезть в ду́шу;
ад (з) глыбіні́ душы́ — от глубины́ души́;
да глыбіні́ душы́ — до глубины́ души́;
у глыбіні́ душы́ — в глубине́ души́;
ад усёй душы́ — от всей души́;
д. не на ме́сцы — душа́ не на ме́сте;
стая́ць над душо́й — стоя́ть над душо́й;
усі́мі фі́брамі душы́ — все́ми фи́брами души́;
жыць д. ў душу́ — жить душа́ в ду́шу;
адда́ць бо́гу душу́ — отда́ть бо́гу ду́шу;
д. ў пя́тках апыну́лася — душа́ ушла́ в пя́тки;
не мець капе́йкі пры душы́ (за душо́й) — не име́ть копе́йки за душо́й;
як бог на душу́ пало́жыць — как бог на́ душу поло́жит;
нічо́га за душо́й няма́ — ничего́ за душо́й нет;
браць грэх на душу́ — брать грех на́ душу;
бо́гу душо́ю не вінава́ты (не ві́нен) — как пе́ред бо́гом чист;
ко́лькі д. хо́ча (жада́е) — ско́лько душе́ уго́дно;
улажы́ць душу́ — (у што) вложи́ть ду́шу (во что);
д. не ляжы́ць (не го́рнецца) — (да каго, чаго) душа́ не лежи́т (к кому, чему);
жыць як д. жада́е — жить в своё удово́льствие;
для душы́ — для души́;
д. балі́ць — душа́ боли́т;
з адкры́тай душо́й — с откры́той душо́й;
за мі́лую душу́ — за ми́лую ду́шу;
мёртвыя ду́шы — мёртвые ду́ши;
наплява́ць у душу́ — наплева́ть в ду́шу;
па душы́ — (каму) по душе́ (кому);
у душы́ — в душе́;
па душу́ — (чыю) по ду́шу чью;
з лёгкай душо́й — с лёгким се́рдцем;
з дараго́й душо́й — всей душо́й, с ра́достью, раду́шно; от всей души́;
адкры́ць душу́ — откры́ть ду́шу;
браць (узяць) за душу́ (сэ́рца) — брать (взять) за́ душу (се́рдце);
вы́няць душу́ — вы́нуть ду́шу;
вы́вернуць душу́ — вы́вернуть ду́шу;
вы́трасці душу́ — вы́трясти ду́шу;
хварэ́ць душо́й — боле́ть душо́й;
(хоць) д. вон — (хоть) дух вон;
цягну́ць за душу́ — тяну́ть за́ душу;
запа́сці ў душу́ — запа́сть в ду́шу;
ле́гчы на душу́ — лечь на́ душу;
надрыва́ць душу́ — надрыва́ть ду́шу;
д. перавярну́лася — душа́ переверну́лась;
крык душы́ — крик души́;
вы́матаць (усю) душу́ — вы́мотать (всю) ду́шу;
трыма́цца як чорт за душу́ — держа́ться как чёрт за́ душу;
адпусці́ць душу́ на пакая́нне — отпусти́ть ду́шу на покая́ние;
ні адно́й жыво́й душы́ — ни одно́й живо́й души́;
д. гары́ць — душа́ гори́т;
душы́ не чуць — души́ не ча́ять;
прада́ць чо́рту душу́ — прода́ть чёрту ду́шу;
як ма́слам па душы́ — как ма́слом по душе́;
ледзь-ледзь д. трыма́ецца — е́ле-е́ле душа́ в те́ле;
чужа́я д. — цёмны лес —
ра́да б д. ў рай, ды грахі́ не пуска́юць — рад бы в рай, да грехи́ не пуска́ют
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)