Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
задушы́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
задушу́ |
заду́шым |
| 2-я ас. |
заду́шыш |
заду́шыце |
| 3-я ас. |
заду́шыць |
заду́шаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
задушы́ў |
задушы́лі |
| ж. |
задушы́ла |
| н. |
задушы́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
задушы́ |
задушы́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
задушы́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
задушы́ць сов.
1. задуши́ть, задави́ть, удуши́ть, удави́ть;
2. разг. (загрызть — о волке) задави́ть, заре́зать;
3. перен. (усмирить) подави́ть;
з. паўста́нне — подави́ть восста́ние
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
задушы́ць, ‑душу, ‑душыш, ‑душыць; зак., каго-што.
1. Пазбавіць жыцця, гвалтоўна спыніўшы дыханне. Пагранічнікі.. накінуліся на дазорнага [немца]. Яны хацелі задушыць яго моўчкі, каб ён не ўзняў трывогу. М. Ткачоў. Пан і да аднаго доктара і да другога — ніхто не можа скулы вылечыць. А яна вось-вось задушыць яго. Якімовіч. // Не даць магчымасці дыхаць; атруціць (пра дым, пыл і пад.). — Хадзем, курцы, надвор, — сказаў Андрэй. — Тут пыл задушыць. Чарнышэвіч. // Разм. Загрызці, разарваць (пра драпежнікаў). Надоечы перад самым досвіткам жарабя задушылі [ваўкі]. Скрыган.
2. перан. Падавіць, не даць развіцца на поўную сілу. Задушыць паўстанне. □ Як ні імкнуліся царскія сатрапы задушыць баявое, рэвалюцыйнае купалаўскае слова, ім гэта не ўдавалася. Івашын. Максім адчуваў, як закіпае ў глыбіні грудзей злосць, і намагаўся задушыць яе. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
душы́ць¹, душу́, ду́шыш, ду́шыць; ду́шаны; незак.
1. каго. Пазбаўляць жыцця, моцна сціскаючы горла.
Д. вяроўкай.
2. каго. Не даваць магчымасці свабодна дыхаць.
Каўнер ду́шыць.
Ду́шыць кашаль.
3. перан., каго-што. Прыгнятаць, не даваць магчымасці развівацца чаму-н.
Д. свабоду.
|| зак. задушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны.
|| звар. душы́цца, душу́ся, ду́шышся, ду́шыцца (да 1 і 3 знач.); зак. задушы́цца, -ушу́ся, -у́шышся, -у́шыцца (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пазаду́шваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго (што).
Задушыць усіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удушы́ць, -ушу́, -у́шыш, -у́шыць; -у́шаны; зак.
1. каго (што). Павесіць (разм.).
2. каго (што). Забіць, сціснуўшы горла, задушыць (разм.).
3. перан., каго-што. Задушыць, знішчыць.
Свабоды не ў.
|| наз. удушэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удуши́ть сов. задушы́ць; удушы́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыдушы́ць, -ушу́, -ўшыш, -ўшыць; -ўшаны; зак., каго (што).
Прыціснуўшы, задушыць.
П. кураня.
|| незак. прыду́шваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удави́ть сов. (умертвить) задушы́ць, удушы́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)