заглу́хнуць гл. глухнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заглу́хнуць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
заглу́хне |
заглу́хнуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
заглу́х |
заглу́хлі |
| ж. |
заглу́хла |
| н. |
заглу́хла |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
заглу́хнуць сов., в разн. знач. загло́хнуть;
кро́кі ~хлі — шаги́ загло́хли;
сад заглу́х — сад загло́х;
вёска ~хла — дере́вня загло́хла;
мато́р заглу́х — мото́р загло́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
заглу́хнуць, ‑не; пр. заглух, ‑ла; зак.
1. Стаць нячутным, заціхнуць. Нейкі камяк зацяў горла, і крык заглух. Хадкевіч. Заглухла цяжкіх бомб выццё. Прануза. // Перастаць працаваць, дзейнічаць (пра матор, рухавік, кулямёт і пад.). Калі матор чмыхнуў і заглух, Каліта высунуўся з люка. Паслядовіч.
2. Стаць занядбаным, закінутым. Сад заглух. Сядзіба заглухла. // перан. Спыніць развіццё, зачахнуць. — Заглухнеш ты тут, звянеш без часу. Хадкевіч.
3. перан. Загаснуць, прытупіцца, забыцца (пра пачуцці, думкі і пад.). А памяць аб Раманчыку так і заглухла, і толькі я цяпер успамінаю яго. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глу́хнуць, -ну, -неш, -не; глух, глу́хла; -ні; незак.
1. Станавіцца глухім (у 1 знач.).
2. Заціхаць, слабець, знікаць.
Шум глухне.
Матор глухне.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Дзічэць, зарастаць пустазеллем.
Цыбуля без догляду глухне ад травы.
4. перан. Паступова слабець або знікаць.
Пачуцці з часам глухнуць.
|| зак. заглу́хнуць, -не; заглу́х, -хла (да 2—4 знач.) і аглу́хнуць, -ну, -неш, -не; аглу́х, -хла; -ні (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заглуха́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заглухнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заглуха́ць несов., в разн. знач. гло́хнуть; см. заглу́хнуць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
загло́хнуть сов. заглу́хнуць;
мото́р загло́х мато́р заглу́х;
сад загло́х сад заглу́х;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зглу́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм. Заціхнуць, заглухнуць. Князь стаіць, князь маўчыць, жуда, помста б’е з воч; Гулі зглухлі: ні жартаў ні смеху... Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заме́рці, ‑мру, ‑мрэш, ‑мрэ; ‑мром, ‑мраце; пр. замёр, ‑мерла і ‑мёрла; зак.
1. Стаць нерухомым, перастаць рухацца. Камандзіры замерлі па камандзе «смірна», прыклалі рукі да пілотак. Якімовіч. Маятнік, хістануўшыся раз-другі, бліснуў і замёр зноў. Карпаў. // Сцішыцца, стаіцца. Мікола з Таняй схаваліся ў яме і замерлі. Новікаў. // Страціць на момант здольнасць рухацца, акамянець пад уплывам якога‑н. моцнага пачуцця. Замерці ад жаху. Замерці ад захаплення. □ Памятаю я, што ад гэтага жудаснага крыку я адразу ж замёр і ўсё маё цела раптам пахаладзела. Нікановіч. // Сціснуцца на момант, быццам спыніцца (пра сэрца), перарвацца (пра дыханне). Ад нечаканасці замерла сэрца, перахапіла дух. Гамолка.
2. перан. Спыніцца, перастаць дзейнічаць; заглухнуць. К восені 1915 г. прамысловае жыццё ў Мінску і іншых гарадах амаль поўнасцю замерла. «Весці». // Заціхнуць, замоўкнуць (пра гукі). Стук капытоў замёр у далечыні. □ Зноў замерлі ў небе маторы, быццам самалёт увайшоў у піке. Асіпенка.
3. (звычайна ў спалучэнні са словамі: «на вуснах», «на губах», «на языку» і пад.). Застацца нявыказаным (пра словы, гукі). Чаму замерлі словы на губах, Як заміраюць кроплі на лістах? Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)