забра́цца, -бяру́ся, -бярэ́шся, -бярэ́цца; -бяро́мся, -бераце́ся, -бяру́цца; -бяры́ся; зак.
1. Залезці куды-н. (уверх, углыб); пранікнуць.
З. на вяршыню гары.
З. пад коўдру.
З. ў чужы агарод.
2. Зайсці, заехаць куды-н. далёка.
З. на край свету.
|| незак. забіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забра́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
забяру́ся |
забяро́мся |
| 2-я ас. |
забярэ́шся |
забераце́ся |
| 3-я ас. |
забярэ́цца |
забяру́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
забра́ўся |
забра́ліся |
| ж. |
забра́лася |
| н. |
забра́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
забяры́ся |
забяры́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
забра́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
забра́цца сов., в разн. знач. забра́ться;
з. на верхаві́ну дрэ́ва — забра́ться на верху́шку де́рева;
з. ў гушча́р ле́су — забра́ться в гу́щу ле́са;
з. ў ла́гер во́рага — забра́ться в ла́герь врага́;
з. на край све́ту — забра́ться на край све́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
забра́цца, ‑бяруся, ‑бярэшся, ‑бярэцца; ‑бяромся, ‑берацеся; зак.
1. Залезці куды‑н. (унутр, углыб чаго‑н., пад што ці на што‑н.). Забрацца ў кузаў машыны. Забрацца пад коўдру. Забрацца на вяршыню гары. □ Барсук вярнуўся з палявання. І толькі ў кару сваю забраўся ён, Як тут жа куляй выкаціўся вон... Корбан. Міколка забраўся спаць на свой тапчан. Лынькоў. // Употай прабрацца куды‑н. Аднойчы адвячоркам летнім забраўся [Юрась] у Цітавы агуркі. Маеўскі. // Пранікнуць (пра холад, вецер і пад.). З завеяю ліхой Забярэцца ў дом мароз, Прабярэ цябе наскрозь. Танк.
2. Зайсці, заехаць куды‑н. далёка. Забрацца на край свету. □ Маці тупала ля печы — рыхтавала снеданне. Раз’ехаліся, разляцеліся яе дзеці. Адна з.. дачок.. аж на Сахалін забралася. Даніленка.
3. Разм. Зайсці, заехаць куды‑н. на доўгі час. Забраўся на цэлы дзень у бібліятэку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забрацца, залезці, улезці, заціснуцца; ушыцца (разм.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
забра́ться сов., в разн. знач. забра́цца;
забра́ться на верху́шку де́рева забра́цца на верхаві́ну дрэ́ва;
забра́ться в гу́щу ле́са забра́цца ў гушча́р ле́су.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
взобра́ться сов. узабра́цца, забра́цца; (взлезть) узле́зці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазала́зіць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -ла́зіць; -ла́зім, -ла́зіце, -ла́зяць; зак.
1. Залезці, забрацца на што-н. — пра ўсіх, многіх.
Хлопчыкі пазалазілі на дрэвы.
2. Забрацца, пранікнуць куды-н. употай — пра ўсіх, многіх.
П. у чужыя агароды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
узабра́цца, узбяру́ся, узбярэ́шся, узбярэ́цца; узбяро́мся, узбераце́ся, узбяру́цца; узабра́ўся, -ра́лася; узбяры́ся; зак., на каго-што.
Намагаючыся, забрацца наверх.
У. на вал.
|| незак. узбіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)