забра́ны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. забра́ны забра́ная забра́нае забра́ныя
Р. забра́нага забра́най
забра́нае		 забра́нага забра́ных
Д. забра́наму забра́най забра́наму забра́ным
В. забра́ны (неадуш.)
забра́нага (адуш.)		 забра́ную забра́нае забра́ныя (неадуш.)
забра́ных (адуш.)
Т. забра́ным забра́най
забра́наю		 забра́ным забра́нымі
М. забра́ным забра́най забра́ным забра́ных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

забра́ны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. забра́ны забра́ная забра́нае забра́ныя
Р. забра́нага забра́най
забра́нае		 забра́нага забра́ных
Д. забра́наму забра́най забра́наму забра́ным
В. забра́ны (неадуш.)
забра́нага (адуш.)		 забра́ную забра́нае забра́ныя (неадуш.)
забра́ных (адуш.)
Т. забра́ным забра́най
забра́наю		 забра́ным забра́нымі
М. забра́ным забра́най забра́ным забра́ных

Кароткая форма: забра́на.

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

забра́ны

1. за́бранный;

2. за́бранный, изъя́тый;

3. за́бранный, взя́тый;

4. взя́тый, при́нятый;

5. у́бранный;

1-5 см. забра́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

изъя́тый

1. канфіскава́ны, адабра́ны, забра́ны;

2. зня́ты; вы́ключаны; см. изъя́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

за́бранный​I

1. забра́ны, мног. пазабіра́ны;

2. (взятый) узя́ты;

3. (купленный) набра́ны;

4. (полученный, приобретённый) узя́ты;

5. портн. зало́жаны; см. забрать​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ото́бранный

1. узя́ты, забра́ны, мног. пазабіра́ны; (насильно) адабра́ны, мног. паадбіра́ны;

2. (выбранный) адабра́ны, мног. паадбіра́ны, вы́браны, мног. павыбіра́ны;

3. (о показаниях) узя́ты.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

у́бранный

1. прыня́ты; забра́ны; зня́ты, скру́чаны; падня́ты;

2. прыбра́ны;

3. убра́ны, прыбра́ны;

4. убра́ны; сабра́ны; скла́дзены; схава́ны;

5. увабра́ны, уме́шчаны;

6. зня́ты; вы́далены, вы́гнаны, прагна́ны; см. убра́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разабра́ць, -збяру́, -збярэ́ш, -збярэ́; -збяро́м, -збераце́, -збяру́ць; -збяры́; -забра́ны; зак.

1. што. Раз’яднаць, разняць што-н. на састаўныя часткі.

Р. гадзіннік.

Р. старую хату.

2. каго-што. Узяць усё, раскупіць.

Р. падручнікі.

Разабралі тавар.

3. што. Рассартаваць, прывесці ў парадак, размясціць у пэўным парадку.

Р. лісты.

Р. дакументы.

4. каго-што. Спарадкаваць, раздзяліўшы мяса і сала і іншыя часткі.

Р. кабана.

5. перан., што. Даследуючы, высветліць, даць ацэнку чаму-н.

Р. сачыненні вучняў.

Р. сказ па часцінах мовы.

6. перан., што. Распазнаць, адрозніць што-н.

Р. почырк.

Р. гатунак груш на смак.

Не р., што ён гаворыць.

7. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго (што). Ахапіць, апанаваць (пра пачуццё, жаданне і пад.; разм.).

Яе разабрала злосць.

Дзяцей разабрала цікавасць.

8. Выклікаць ап’яненне (разм.).

Яго разабрала (безас.) пасля шклянкі гарэлкі.

◊

Не разбяры-бяры (разм.) — пра што-н. вельмі заблытанае, незразумелае.

Разабраць па костачках (разм.) — дэталёва абмеркаваць, абгаварыць каго-, што-н.

(Усю) ноч разбяруць (разм.) — не будзе калі спаць.

|| незак. разбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. разбо́р, -у, м. (да 1—6 знач.) і разбо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сведённый

1. зве́дзены, мног. пазво́джваны;

2. заве́дзены;

3. зня́ты, скі́нуты, зве́дзены;

4. зве́дзены, мног. пазво́джаны;

5. зве́дзены, вы́сечаны;

6. заве́дзены, мног. пазаво́джаны;

7. зве́дзены, ссу́нуты;

8. вы́ведзены, мног. павыво́джваны;

9. пераве́дзены;

10. зве́дзены (да чаго, у што);

11. пераве́дзены, зве́дзены;

12. зве́дзены, ску́рчаны, мног. паску́рчваны, скры́ўлены;

13. адабра́ны; забра́ны; укра́дзены, зве́дзены; см. свести́;

14. (сводный) уст. зво́дны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

звярну́ць, звярну, звернеш, зверне; зак., каго-што і без дап.

1. без дап. Сысці або з’ехаць з дарогі, мяняючы напрамак руху. Валодзя пайшоў налева, Сяргей — прама, а Міша звярнуў направа. Курто. Каб не ісці вуліцай, дзе — яна ведала — яе будуць сустракаць і распытваць, Таццяна звярнула са шляху на сцежку і пайшла гародамі. Шамякін. // Змяніць напрамак (пра дарогу, сцежку і пад.). А грэбля крывая, Як той паясок, То зверне направа, То зверне набок. Бядуля. // Перайшоўшы якую‑н. мяжу, павярнуць на другую пару сутак (пра нябесныя свяцілы). На чыстым небе сонца даўно звярнула з паўдня. Алешка.

2. каго-што. Накіраваць у які‑н. бок ад дарогі (каня, машыну і пад.). Звярнуць машыну з дарогі. □ Звярнуў [мужык] каня ў лес, прывязаў да дрэва. Якімовіч. / у перан. ужыв. І ніхто цябе не зверне Са шляхоў прасторных. Купала.

3. Разм. Варочаючы, зрушыць з месца або скінуць што‑н. цяжкае. Звярнуць камень з дарогі. Звярнуць воз пяску. // Ударам, штуршком збіць набок, паваліць. Машына звярнула слуп.

4. перан. Перавесці гаворку, думкі і пад. на іншы прадмет, тэму. Сэрца з сэрцам гаварыла Цеплынёю шчырых слоў, Пачалі пра лён гаворку, А звярнулі на любоў. Русак. І ў вагоне ўжо зноў гутарку звярнулі на коласаўскіх Сцёпку і Алёнку. Васілевіч.

5. Разм. Пералажыць, зваліць (віну, правіннасць і пад.) на другога. Я расказаў Беразняку ўсё па парадку: як Усцім прывёз у млын субар, як яны з Леўкам укралі два мяхі і ўсё звярнулі на бацьку. Сабаленка.

6. Аддаць назад, вярнуць што‑н. узятае. Тут жа ляжыць і адозва акупацыйнай польскай улады да абшарнікаў, каб яны варочаліся і займалі свае «законныя» маёнткі і сядзібы, а сяляне каб звярнулі ім розны набытак, забраны імі ў часе рэвалюцыі і ўлады Саветаў. Колас.

7. Разм. Схіліць, павярнуць набок, убок. Звярнуць галаву набок. / у безас. ужыв. — Табе ж цяжка рукі завярнуць, каб табе.. яндоўку тваю на патыліцу звярнула. Крапіва.

8. Разм. Неакуратна скідаць, зваліць у адно месца многія прадметы. Звярнуць дровы ў кучу.

•••

Звярнуць горы — выканаць вялікую, цяжкую работу.

Звярнуць на сябе ўвагу — вызначыцца чым‑н., зацікавіць сабой.

Звярнуць увагу каго на каго-што — паказаць каму‑н. на каго‑, што‑н., прымусіць заўважыць.

Звярнуць увагу на каго-што — заўважыць каго‑, што‑н., зацікавіцца кім‑, чым‑н., улічыць што‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)