жы́тні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. жы́тні жы́тняя жы́тняе жы́тнія
Р. жы́тняга жы́тняй
жы́тняе		 жы́тняга жы́тніх
Д. жы́тняму жы́тняй жы́тняму жы́тнім
В. жы́тні (неадуш.)
жы́тняга (адуш.)		 жы́тнюю жы́тняе жы́тнія (неадуш.)
жы́тніх (адуш.)
Т. жы́тнім жы́тняй
жы́тняю		 жы́тнім жы́тнімі
М. жы́тнім жы́тняй жы́тнім жы́тніх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мука́, -і́, ДМ муцэ́, ж.

1. Прадукт размолу збожжа.

Жытняя м.

Кукурузная м.

Кармі мукою, дык пойдзе рукою (прыказка). Перамелецца — м. будзе (прыказка).

2. Размолатыя або расцёртыя ў парашок якія-н. жывёльныя ці мінеральныя рэчывы.

Рыбная м.

|| прым. мучны́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

соло́ма сало́ма, -мы ж.;

ржана́я соло́ма жы́тняя (аржана́я) сало́ма.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ржано́й жы́тні, аржаны́;

ржано́й хлеб жы́тні (аржаны́) хлеб;

ржана́я мука́ жы́тняя (аржана́я) мука́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жы́тні, ‑яя, ‑яе.

1. Які мае адносіны да жыта. Жытняе поле. □ Агнём вясёлак ззяюць росы У моры жытніх каласоў. Колас.

2. Прыгатаваны з жыта або прадуктаў яго апрацоўкі. Жытняя мука. Жытні хлеб.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сало́ма ж. соло́ма;

жы́тняя с. — ржана́я соло́ма;

◊ сі́ла (і) ~му ло́міць — посл. си́ла (и) соло́му ло́мит

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Рэдзо́вы ’жытні’ (смарг., Сл. ПЗБ). Магчыма, кантамінацыя лат. rudzi ’жыта’, rudzāji ’жытняя салома’ і разовы ’буйна змолаты’ (Сл. ПЗБ). Гл. яшчэ разоўка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жы́тніца, ‑ы, ж.

1. Уст. Памяшканне для захоўвання збожжа; свіран.

2. перан. Хлебародная вобласць краіны, якая забяспечвае хлебам іншыя мясцовасці. Украіна — жытніца СССР.

3. Разм. Жытняя салома. Волька па-мужчынску падхоплівала .. [віламі] жытніцу і кідала яе ў тарпу. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіву́ха, ‑і, ДМ ‑вусе, ж.

Дрэнна ачышчаная жытняя гарэлка. [Язэп і Тамаш:] — Колькі мы можам выпіць гэтае самаробнае сівухі. Чорны. // Разм. Пра гарэлку наогул. І алкаголік даўгалыгі Сячэ сябе, сячэ за двух, Нібыта хоча з цела выгнаць Гарэлкі дух, сівухі дух! Сербантовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вы́траскі ’тое, што вытрасена’ (Др.-Падб.), вы́трускі ’дробная салома з каласамі пасля малацьбы’ (Бір. Дзярж.). Ад вытрасці, вытрусіць з дапамогай суф. ‑ка. Параўн. рус. вы́трепки ’дробная жытняя салома, якая застаецца пасля малацьбы’. Гл. таксама трэсці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)