жва́чка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
жва́чка |
жва́чкі |
| Р. |
жва́чкі |
жва́чак |
| Д. |
жва́чцы |
жва́чкам |
| В. |
жва́чку |
жва́чкі |
| Т. |
жва́чкай
жва́чкаю |
жва́чкамі |
| М. |
жва́чцы |
жва́чках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
жва́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Паўторнае перажоўванне жвачнымі жывёламі ежы, якая адрыгаецца ў поласць рота, а таксама сама гэта ежа.
Жаваць жвачку.
2. Гумка, якая ўжыв. для жавання; жуйка.
3. перан. Нуднае, надакучлівае паўтарэнне аднаго і таго ж (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жва́чка ж., в разн. знач. жва́чка;
◊ жава́ць ~ку — жева́ть жва́чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жва́чка в разн. знач. жва́чка, -кі ж., мн. нет; (пережёванная масса — ещё) жо́ванка, -кі ж.;
◊
жева́ть жва́чку жава́ць жва́чку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жва́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Паўторнае перажоўванне жвачнымі жывёламі ежы, якая адрыгаецца ў поласць рота. Згубіць жвачку. // Ежа, якая паўторна перажоўваецца. Падласка ляжыць каля плота, на сонейку, спакойна глядзіць і перажоўвае жвачку. Брыль.
2. Разм. Гумка, табака і інш., якія ўжываюцца для жавання. Гум[а]вую жвачку жуе У крэсле заморскім палкоўнік. Калачынскі. // перан. Нуднае, надакучлівае паўтарэнне аднаго і таго ж. Пішам пра сучаснікаў мы сумна — Траскатня ці жвачка са слязой. Панчанка.
•••
Жаваць жвачку гл. жаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жва́ка ж., разг., см. жва́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жо́ванка ж. (пережёванная масса) жва́чка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жава́ка ’жвачка’ (глус., Янк. II). Гл. жва́ка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жва́ка, жва́чка ’ежа (або нейкі прадмет), што шматразова перажоўваецца’ (ТСБМ). Рус. жвак, жва́ка, жва́чка, укр. жва́ка, жва́чка ’тс’, серб.-луж. žwak, в.-луж. žwačk, н.-луж. žwack ’тс’, балг. дыял. жва́ка, жва́чка ’тс’, серб.-харв. жва́ка ’тс’, жва̑к ’жавок, адзін рух сківіц пры жаванні’. Няма сумнення пра корань *žьv‑a‑ (гл. жава́ць). Далейшае ўтварэнне або ад жвакати бяссуфіксным спосабам (Лідэн у Зб. Міккале, 120, паводле Фасмера, 2, 37) або з суфіксам ‑к‑, як драка (Шанскі, 1, 5, 279), і памяншальным ‑ьк‑а (параўн. драчка), што больш верагодна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жва́ка, ‑і, ДМ жвацы, ж.
Разм. Тое, што і жвачка. Карова больш не стукала, было чуваць, як яна жве жваку. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)