жа́ўранак гл. жаваранак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жа́ўранак

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. жа́ўранак жа́ўранкі
Р. жа́ўранка жа́ўранкаў
Д. жа́ўранку жа́ўранкам
В. жа́ўранка жа́ўранкаў
Т. жа́ўранкам жа́ўранкамі
М. жа́ўранку жа́ўранках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

жа́ўранак, -нка м., см. жа́варанак

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

жа́ўранак,

гл. жаваранак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жа́варанак і жа́ўранак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.

Пеўчая птушка атрада вераб’іных.

|| прым. жа́варанкавы, -ая, -ае.

Сямейства жаваранкавых (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жа́варанак і жа́ўранак, ‑нка, м.

Невялікая пеўчая птушка атрада вераб’іных, якая водзіцца пераважна на полі. Кожную раніцу аж разлягаўся жаваранак, упарта напамінаючы, што вясна такі — вось яна. Крапіва. Ясны блакіт вам, прасторы зялёныя, Хай жа над вамі з зары да зары Радасна жаўранкі звоняць натхнення, Сонца гарыць! Барадулін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жа́ўранка

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. жа́ўранка жа́ўранкі
Р. жа́ўранкі жа́ўранак
Д. жа́ўранцы жа́ўранкам
В. жа́ўранку жа́ўранак
Т. жа́ўранкай
жа́ўранкаю		 жа́ўранкамі
М. жа́ўранцы жа́ўранках

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Трапяту́шка (трэпету́шка) ‘жаваранак, Alauda arvensis vel arborea’ (Мат. Гом.), параўн. укр. дыял. трепету́ха, трепещу́к ‘палявы жаўранак’. Да трапята́ць (гл.). Матывацыя: хуткае трапятанне птушкі крылцамі (Булахоўскі, Вибр. пр., 3, 222; ЕСУМ, 5, 631).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Пасме́цюха, посьміцюха ’жаўранак чубаты, Galerida cristata’ (Драэд.), кобр., малар. посмітюх ’тс’ (Сл. Брэс.). Укр. посміттюха, посмітюшок ’тс’, польск. śmieciach, śnieciach, śmieciucha, ’ smieciuga, ’ smieciuha, posmełiuch, pbsmieciucha, pośmieciuszka, pośmieciuszek. Палес. формы запазычаны з польск. гаворак. Да смецце (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бясхма́р’е, ‑я, н.

Адсутнасць хмар; чыстае неба. Добры жаўранак бясхмар’е Прывітаў Лірычнай гамай І пазваў на неба сонца З-за лясоў, З-за небакраю... Карызна. // перан. Нічым не засмучанае жыццё. Жартавалі іншыя замнога, Што ў бясхмар’і човен наш плыве, Што, нібы за пазухай у бога, Пакаленне юнае жыве. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)