жаке́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Тое, што і жакет (разм.).
2. Верхняе кароткае мужчынскае адзенне; пінжак (уст.).
|| прым. жаке́тны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жаке́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
жаке́тка |
жаке́ткі |
| Р. |
жаке́ткі |
жаке́так |
| Д. |
жаке́тцы |
жаке́ткам |
| В. |
жаке́тку |
жаке́ткі |
| Т. |
жаке́ткай
жаке́ткаю |
жаке́ткамі |
| М. |
жаке́тцы |
жаке́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
жаке́тка ж., разг. жаке́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жаке́тка жаке́тка, -кі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жаке́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Разм.
1. Тое, што і жакет. Жакетка, відаць, грэла кепска, Ганна мерзла, але не прызнавалася. Мележ.
2. Уст. Верхняе кароткае мужчынскае адзенне; пінжак. Ён цясней зашпіліўся ў сваёй суконнай жакетцы і лёг на лаўку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
душагрэ́йка, ‑і, ДМ ‑грэйцы; Р мн. ‑грэек; ж.
Разм. Цёплая жакетка (звычайна на ваце, футры) без рукавоў. Арганізатары паездкі прадбачылі і гэта. Каму холадна — далі на час паездкі душагрэйкі. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
калма́ціцца, ‑ціцца; незак.
1. Станавіцца калматым; кудлаціцца, касмаціцца. Чорныя валасы .. [Йонаса] калмаціліся на ветры. Броўка. // Мець выгляд чаго‑н. калматага, здавацца калматым. Падпяразаная суконная жакетка калмацілася ўнізе сваёю няроўнаю абарванасцю. Чорны.
2. Зал. да калмаціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Плю́сік ’плюсавы кафтан’ (навагр., Нар. сл.), плю́саўка ’жакетка з плюшу’ (Жд. 3; лаг., Сл. ПЗБ). З плюс, якое ў выніку кантамінацыі ўтварылася з пліс і плюш (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жаке́т ’кароткае жаночае верхняе адзенне’, жаке́тка ’тс’, ’пінжак’ (ТСБМ). З рус. жаке́т ’тс’ (на што ўказвае націск). У рус. зафіксавана жаке́тка (1858 г.), жаке́т (1866 г.), у польск. żakiet, żakietka фіксуецца з 1872, 1882 гг. (Вечаркевіч, SW). Дыял. жа́кят ’тс’ (Сл. паўн.-зах.) з польск. У рус. (і польск.) з франц. jaquett (1375 г.) — памяншальнага ад jaque ’куртка’ (1364 г.), якую насілі сяляне, таму, магчыма, ад уласнага імя Jacque, частага сярод сялян, ужыванага як мянушка (Блох-Вартбург, 344), або араб. schakk ’куртка’ (Даза, 418). Фасмер, 2, 34; Шанскі, 1, Ж, 273.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыпо́н, ‑у, м.
Абл. Вяроўка, папруга і пад. для прывязвання жывёлы. Паглядзеў і супакоіўся — было ўсё пад рукамі: прытуплены зрэзаны плуг, аброчная торба з кормам каню, прыпон і жакетка. Гартны. Як каля доўбні вол, Я мушу на прыпоне Хадзіць усё наўкол, Кружыцца аж да скону. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)