пасажырапато́к, -у, мн. -і, -аў, м. (спец.).
Колькасць пасажыраў, якія едуць у пэўным напрамку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
е́хаць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
е́ду |
е́дзем |
| 2-я ас. |
е́дзеш |
е́дзеце |
| 3-я ас. |
е́дзе |
е́дуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
е́хаў |
е́халі |
| ж. |
е́хала |
| н. |
е́хала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
е́дзь |
е́дзьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
е́дучы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
разнама́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Рознай масці. На цэлым табуне разнамасных коней .. едуць, едуць, едуць цыганы. Брыль.
2. перан. Рознага колеру, афарбоўкі, выгляду. — Я яго кепска ведаю. Ведаю, што працуе арганістам у Святаянскім касцёле. Дзіўна, чаму ён тут бывае? Але тут, наогул, даволі разнамасны хаўрус. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запле́ччу, прысл.
Разм. За плячамі. Заплеччу едуць [боты], як двайняты, На перавясле моцнай дзягі. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
е́хаць, е́ду, е́дзеш, е́дзе; е́дзем, е́дзеце, е́дуць; едзь; незак.
1. Рухацца куды-н. пры дапамозе якіх-н. сродкаў перамяшчэння.
Е. на электрычцы.
Е. у машыне.
Е. вярхом.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рухацца (пра сродкі перамяшчэння).
Едзе аўтамабіль.
3. Накіроўвацца куды-н. пры дапамозе сродкаў перамяшчэння; ад’язджаць.
Е. на працу.
Е. за мяжу.
4. Ссоўвацца, саслізгваць са свайго месца.
На мокрай сцежцы ногі едуць убакі.
5. перан., на кім-чым. Выкарыстоўваць у сваіх інтарэсах, для сваёй выгады (разм.).
Ён едзе на памочніках.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́езд, -а, М -дзе, мн. паязды́, паяздо́ў, м.
1. Тое, што і цягнік.
Прыгарадны п.
Таварны п.
2. Шэраг павозак, якія едуць адна за адной.
Санны п.
Вясельны п. (у народным вясельным абрадзе).
|| прым. паязны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
або́з, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Некалькі фурманак, падвод з людзьмі або грузам, якія едуць адна за другой.
Абозы з раненымі.
А. з фуражом.
2. Сукупнасць транспартных сродкаў спецыяльнага прызначэння.
Пажарны а.
◊
Плесціся ў абозе (разм.) — цягнуцца ў хвасце, адставаць ад усіх.
|| прым. або́зны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
даха́ты, прысл.
У свой дом, у сваю хату, да сваёй сям’і; дадому. Аднаго разу паехаў Кузьма з сынам па сена. Наклалі вазы ды едуць дахаты: бацька на адным возе, сын — на другім. Якімовіч. Бывайце здаровы, Жывіце багата, Ужо ж мы паедзем Дадому, дахаты. Русак. // На радзіму, у родныя мясціны. Яны ў дарозе дахаты, едуць з Паволжа. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пае́хаць, -е́ду, -е́дзеш, -е́дзе; -е́дзем, -е́дзеце, -е́дуць; -е́дзь; зак.
1. Накіравацца ў дарогу на чым-н.
П. па дровы.
П. у госці.
2. перан. Зрушыўшыся, саслізнуць, пасунуцца (разм.).
Нага не ўтрымалася і паехала.
3. Пачаць рабіць што-н., гаварыць што-н. (разм., неадабр.).
Ад яго чакалі тоста, а ён паехаў зусім не туды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пячы́на (печы́на) ’абломак поду ў печы’ (ТС). Да печ (гл.); рэалія мела засцерагальныя функцыі, параўн.: у нас ек едуць венчацца, то беруць гэту печыну (там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)