дрэ́нь
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
дрэ́нь |
| Р. |
дрэ́ні |
| Д. |
дрэ́ні |
| В. |
дрэ́нь |
| Т. |
дрэ́нню |
| М. |
дрэ́ні |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
дрэнь, -і, ж. (разм.).
1. зб. Розныя непрыгодныя рэчы, хлам.
Поўныя кішэні ўсякай дрэні.
2. Што-н. нядобрае, непрыемнае.
Усю ноч нейкая д. снілася.
3. у знач. вык. Пра каго-, што-н. кепскае, нікчэмнае.
Надвор’е — д.
Токар з яго — д.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дрэнь ж.
1. дрянь;
по́ўныя кішэ́ні ўся́кай дрэ́ні — по́лные карма́ны вся́кой дря́ни;
усю́ ноч не́йкая д. сні́лася — всю ночь кака́я-то дрянь сни́лась;
2. пренебр. (дрянной человек) дрянь, мразь, шваль, по́гань;
3. в знач. сказ. дрянь; швах;
надво́р’е — д. — пого́да — дрянь;
спра́ва — д. — де́ло -швах
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дрэнь, ‑і, ж.
Разм.
1. зб. Што‑н. бескарыснае, непрыгоднае. [Гамрэкелі:] — Што ў цябе за мода падбіраць на вуліцы ўсякую дрэнь?! Самуйлёнак. // перан. Лухта, бязглуздзіца, глупства. А раз нічога не робіш, то розная дрэнь у галаву і лезе. Скрыпка.
2. у знач. вык. Пра каго‑, што‑н. нядобрае, кепскае. Справа дрэнь. □ І хоць быў токар з яго дрэнь, Ён неяк умудрыўся Дзве нормы выганяць за дзень. Валасевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Дрэнь ’дрэнь, дрэнны’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк., Сл. паўн.-зах.). У дыял. і дрень (Бяльк.). Слова не вельмі яснага паходжання. Здаецца, можна лічыць, што яно роднаснае рус. дрянь ’тс’ (па адной версіі *дрань ад драть; па іншай з *дрябнь да дряблый; гл. Фасмер, 1, 546; Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 198). Вакалізм у бел. слове не зыходны, а трансфармаваўся па тыпу барса́ць: бэ́рсаць, ва(д)зга́ць: вэ́дзгаць, даўжа́р: дэ́ўжар. Хутчэй, аднак, зыходным з’яўляецца тып рус. дрянно́й, бел. *дранны́, адкуль пасля перанясення націску на першы склад «аднавіўся» вакалізм «э»: *дранны́ → дрэ́нны; адсюль ужо дрэнь. Параўн. польск. drań (Слаўскі, 1, 161). Бел. словы могуць паходзіць і прама ад *dranь, *dranьnъ (*dьranъ, *dьranьnъ) без палаталізацыі (*r > rʼ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дрэнь, поскудзь, паскудства, погань (разм.); гнюсата (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
швах в знач. сказ., разг. швах; дрэнь;
◊
дела́ швах ке́пскія спра́вы, спра́вы дрэнь.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дрянцо́ ср., прост. дрэнь, род. дрэ́ні ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дрянь дрэнь, род. дрэ́ні ж., мн. нет.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шваль прост., в разн. знач. дрэнь, род. дрэ́ні ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)